DT News - Netherlands - "Vermijd kronen met palladiumlegering"

Marieke Epping

do. 19 februari 2015

Bewaar

Toen hij patiënten zag met de klinische kenmerken van een (contact)metaalallergie door hun palladiumkronen, maar een negatief resultaat op de allergietest, raakte tandarts Joris Muris geïntrigeerd. Hij nam de allergietest onder de loep en ontdekte onder meer dat het gebruikte palladiumdichloride niet de goede testsubstantie was. Dental Tribune sprak Muris – die tevens voorzitter is van de Vereniging Medisch Tandheelkundige Interactie – net na de verdediging van zijn proefschrift over palladiumallergie in de tandheelkunde.

Tijdens zijn studie tandheelkunde in Leuven was Muris al geïnteresseerd in de immunologie en het gebruik van metalen in de tandheelkunde. “Beide onderwerpen zijn ingewikkelde materie, dat vond ik boeiend,” zegt Muris. Vanuit die interesse is hij uiteindelijk het onderzoek naar palladium ingerold. Door de ervaringen met (contact)metaalallergie en negatieve resultaten van allergietesten op de allergiepoli van ACTA vroegen Muris, prof. dr. Albert Feilzer en dr. Cees Kleverlaan zich af of de test wel deugde. Een promotieonderzoek was geboren.

Voor een niet-werkende allergietest zijn volgens Muris twee oorzaken te bedenken: de methode of het testmateriaal. Voor palladium wordt een patch-test uitgevoerd met het metaalzout palladiumdichloride. Toen Muris naging of deze aanpak wel de juiste was, deed hij een belangrijke ontdekking: het gebruikte palladiumdichloride bleek niet goed te werken als testmateriaal voor de diagnostiek van palladiumallergie. Bij een vermoeden van een palladiumallergie voerden Muris en zijn collega’s daarom ook een allergietest uit met een ander metaalzout, (di-natrium)palladiumtetrachloride. Hieruit kwam wel degelijk een aantoonbare allergie naar voren, ook al was de eerdere test met palladiumdichloride negatief. Er bleek dus sprake van een hoog aantal vals-negatieve testuitslagen wanneer palladiumdichloride werd gebruikt.

Betere test, hogere prevalentie
Muris ontving in 2012 een prijs van de Europese vereniging voor contactallergie (ESCD) voor zijn ontdekking dat beter met palladiumtetrachloride kan worden getest. “Daarmee heeft dit nieuwe metaalzout een ‘stamp of approval’ gekregen,” zegt Muris. Er is geen officiële richtlijn voor de allergietest, maar door deze prijs sijpelt het gebruik van het nieuwe metaalzout langzaam door in de dermatologie. Met de nieuwe test veranderde tevens de prevalentie van palladiumallergie. Deze ligt nu op een vergelijkbaar percentage als de gevoeligheid voor nikkel, waar tevens zo’n 20% van de mensen last van heeft. Dit betreft overigens patiënten met sensibilisatie voor palladium (positieve testuitslag); er is pas sprake van een allergie wanneer een patiënt klinische klachten vertoont, die overigens vaak niet in de mond zichtbaar zijn.

Vanuit deze resultaten werkte Muris verder. In een multicenterstudie werden de twee metaalzouten uitgebreid met elkaar en met de allergietest voor nikkel vergeleken. Daarbij ontdekte Muris dat er sprake was van kruisreactiviteit tussen nikkel en palladium: 75% van de patiënten met een nikkelallergie testte ook positief op een palladiumallergie en vice versa. Ook bij in-vitro-testen met lymfocyten uit het bloed van allergische patiënten vond Muris deze kruisreactiviteit terug. En passant ontwikkelde Muris een nieuwe werkwijze voor de micro-analyse, waarbij met slechts een zeer klein monster van de kroon van een patiënt bepaald kan worden welke metalen deze bevat.

Vermijd palladiumkronen
“Het verbaasde me dat van de mensen met metaalkronen ongeveer de helft een klinisch relevante metaalallergie op de huid heeft,” blikt Muris terug. Dit bleek uit de multicenterstudie. Muris is mede hierdoor van mening dat tandartsen het werken met metalen kronen in het algemeen en kronen met een hoog-palladiumlegering in het bijzonder moeten vermijden. Het gaat daarbij niet om élke legering met palladium, want het metaal wordt in lage percentages (minder dan 5%) zeer vaak toegepast. “Maar de palladium-zilverlegering en de palladium-koperlegering zou ik vermijden,” adviseert Muris. Deze legeringen kunnen een atoompercentage aan palladium bevatten van 30% of meer, terwijl volgens de promovendus een percentage boven 15% eigenlijk al te hoog is. “Bovendien is palladium een lastig verwerkbaar metaal, waardoor er gemakkelijk onregelmatigheden in komen bij het vervaardigen van de kroon. Dit kan de corrosieweerstand beïnvloeden, en daardoor zorgen dat er meer palladium vrijkomt in de mond en het risico op een allergie toeneemt.”

De algemeen practicus kan een reactie op palladium herkennen aan niet-plaquegerelateerde gingivitis rondom een kroon. “50% kans dat je dan te maken hebt met een allergie voor het metaal in de kroon,” stelt Muris. Een andere mogelijkheid is dat de patiënt een irritatiereactie heeft, waarbij geen sprake is van een allergie, wat ook geen wenselijke situatie is. Vaak is het echter lastiger een metaalallergie door een kroon of brug te herkennen. Het immuunsysteem in de mond ‘slaat niet zo snel aan’: als elke mogelijk irriterende stof een immuunreactie in de weefsels van de mond geeft, wordt eten een lastige bezigheid. De allergie komt vaak tot uiting in andere delen van het lichaam, zoals de huid. Muris: “Dan zijn de klachten lastig te herleiden tot de werkelijke oorzaak, namelijk die kroon met een palladiumlegering.”

Topje van de ijsberg
Is de tandarts erachter dat de patiënt inderdaad een palladiumallergie heeft, dan rest hem volgens Muris slechts één optie: de kroon moet eruit. “Je kunt een patiënt corticosteroïden gaan geven, maar dat is enkel symptoombestrijding en bovendien een middel met vele bijwerkingen. Uiteindelijk moet je de blootstelling aan het allergeen stoppen om de klachten te laten verdwijnen.” Aangezien niet van tevoren is te screenen of een patiënt een palladiumallergie zal ontwikkelen, zouden tandartsen vanaf nu moeten proberen palladium te vermijden. “In ieder geval bij nikkelovergevoelige patiënten raad ik het af, wegens de kruisreactiviteit tussen beide metalen,” zegt Muris. “Zelf maak ik alleen nog gebruik van zirkonia of goud. Beiden zijn een prima alternatief, waarbij goud natuurlijk wat prijziger is. Maar het heeft echt de voorkeur om metaalvrije kronen te plaatsen. Het zou mooi zijn als keramische kronen financieel zouden concurreren met spaar- en palladiumlegeringen, zodat er geen financiële stimulans is om dergelijke materialen te gebruiken.” Ook een edelmetaal zal gaan corroderen en oplossen, waardoor er metaalionen in het lichaam van de patiënt komen en deze sensibilisatie kan ontwikkelen. “Onze kennis over bijwerkingen van tandheelkundige legeringen, waarvan allergie een voorbeeld is, is pas het topje van de ijsberg. We weten nog lang niet genoeg om de gevolgen op lange termijn van een dergelijke blootstelling te kunnen voorspellen.”

2 thoughts on ““Vermijd kronen met palladiumlegering””

Yolanda Hol says:

July 14, 2020 at 5:10 pm

Ik heb oude kronen in mijn mond (ongeveer 25-30 jaar oud). Een aantal jaren terug kreeg ik klachten dat het tandvlees aangetast was en zakte weer weg. Sinds ruim anderhalf jaar is het zo erg. Ik kan geen pittig, zuur, hard meer eten. Poetsen is een groot probleem. De KNO-arts heeft dit gediagnosticeerd als orale Lichen Planus. Nu kwam de mondhygienist erachter dat het precies op de plekken waas kronen zijn en het wangslijmvlies. Het metaal van de kronen is zichtbaar. Kan de oorzaak de kronen zijn?
Evelien Pool says:

November 1, 2018 at 12:26 am

I have paladiumallergie. I have a lot of problems . But the cost are so high . What can i do ? I want to have help by resolve my medicalproblems. I live in the Netherlands and the healthassurance donor want to pay . But i am sick and now i am 64 . The crones i have since i was 20 years Old . But i know now what happened in my mouth have an real impact on my live. I have heavy symptoms . Can you advice me what i can do

To post a reply please login or register

VGerelateerde artikelen

Red levens met oude gouden kronen

Wist u dat de verwijderde kronen van uw patiënten levens kunnen redden? Door ze op te sturen naar het Rode Kruis beschermt u gezinnen tegen natuurgeweld. ...

Geef betekenis aan oude gouden kronen

Wist je dat de oude gouden kronen uit jouw tandartspraktijk een verschil kunnen maken? Door ze op te sturen naar het Rode Kruis draag je bij aan de ...

Onderzoekers gebruiken AI voor ontwerp realistische kronen

HONGKONG – CAD/CAM-technologie heeft de productiviteit van tandprothesen enorm verbeterd, maar kent nog steeds nadelen voor het ontwerp van kronen. Met ...

Oude kronen voor noodhulp Nepal

UTRECHT – Medora Belgium is vanaf september de actie ‘Goud zoeken voor Nepal’ gestart. Het doel van deze actie is om zoveel mogelijk geld in te ...

Het wortelkanaal met zelfvertrouwen vormgeven

WAVEONE GOLD is de nieuwe generatie alternerende of reciprokerende vijl, ontwikkeld door Dentsply Maillefer in samenwerking met vier endodontische ...

Podcast - Tandarts met dwarslaesie: “Als je iets graag wilt, moet je het doen”

Het leven van Edith Smeets staat op z’n kop als ze op vakantie in Mexico in 1995 van een sokkel valt, met haar rug op een stenen trap. Ze loopt een hoge ...

Podcast: Tandarts met dwarslaesie: “Als je iets graag wilt, moet je het doen”

Het leven van Edith Smeets staat op z’n kop als ze op vakantie in Mexico in 1995 van een sokkel valt, met haar rug op een stenen trap. Ze loopt een hoge ...

Kosten kronen en bruggen fiscaal aftrekbaar

ZAANDAM – Patiënten kunnen de kosten van kronen en bruggen dit jaar fiscaal aftrekken als deze niet worden vergoed door hun verzekeraar. Dat...

Drukte verwacht met het ConnectDental Event

27 september vindt in Hotel Van der Valk Houten het ConnectDental Event plaats. Met een educatief dagprogramma worden tandartsen en tandtechnici door ...

Casus: Monique moet het poetsen leren organiseren

Monique is een jonge vrouw van 25 jaar met een licht verstandelijke beperking. Ze is één keer eerder voor een kennismaking bij tandarts Sanne geweest. Ze ...

Opleiding

Live webinar
vr. 19 juli 2024
2:00 (CET) Amsterdam