Nieuwe discussie over fluoridering en het IQ van kinderen

Onderzoekers van de Amerikaanse National Institutes of Health en adviesbureau ICF analyseerden 74 epidemiologische onderzoeken naar de relatie tussen het IQ van kinderen en blootstelling aan fluoride. In totaal rapporteerden 59 onderzoeken over gemiddelde IQ-scores in relatie tot blootstelling aan fluoride in water op groepsniveau, en 19 onderzoeken rapporteerden over IQ-scores in relatie tot fluoride-inname en concentraties in urine bij individuen. De meeste onderzoeken werden uitgevoerd in China (45) en India (12), en de rest richtte zich op bevolkingsgroepen in Canada, Iran, Mexico, Pakistan, Denemarken, Nieuw-Zeeland, Spanje en Taiwan.

De onderzoekers ontdekten significante inverse verbanden tussen IQ-scores en blootstelling aan fluoride. In onderzoeken waar fluoride in water werd gemeten, werden inverse verbanden gevonden wanneer de fluorideconcentratie beperkt was tot minder dan 4 mg/l en minder dan 2 mg/l maar niet lager dan 1,5 mg/l. In onderzoeken waar fluoride zowel in water als in urine werd gemeten, bleven omgekeerde associaties bestaan wanneer de blootstelling werd beperkt tot minder dan 4 mg/l, 2 mg/l en 1,5 mg/l.

De Wereldgezondheidsorganisatie beveelt aan fluorideconcentraties in kunstmatig gefluorideerd drinkwater niet hoger te laten zijn dan 0,5-1,0 mg/l en stelt dat regelgevende instanties op het gebied van gezondheid verschillende factoren in overweging zouden moeten nemen bij het vaststellen van fluorideniveaus, waaronder lokale klimaatomstandigheden en blootstelling van de bevolking aan fluoride uit andere bronnen. Sinds 2015 bevelen Amerikaanse gezondheidsfunctionarissen een fluorideringsniveau van 0,7 mg/l aan om te beschermen tegen cariës en tegelijkertijd het risico op fluorose te beperken.

De onderzoekers sloten geen studies uit op basis van de kwaliteit van het bewijs (risico op vertekening). Ze identificeerden 52 studies met een hoog risico op vertekening en analyseerden studiesubgroepen met en zonder deze studies. De gegevens van de 22 onderzoeken met een laag risico op vertekening bevestigden de inverse associatie op alle drie de niveaus van dosisbeperking. Wat de werkelijke afname van IQ-scores betreft, toonde een groep van 13 onderzoeken (11 met een laag risico op vertekening) op basis van gegevens op individueel niveau aan dat een toename van 1 mg/l urinefluoride geassocieerd was met een afname van 1,63 IQ-punten. Deze afname daalde tot 1,14 IQ-punten wanneer studies met een hoog risico op vertekening werden uitgesloten.

Volgens de auteurs komen de resultaten overeen met eerdere meta-analyses waarin een statistisch significant omgekeerd verband wordt gevonden tussen het IQ van kinderen en blootstelling aan fluoride. Co-auteur dr. Kyla Taylor, een gezondheidswetenschapper van het National Institute of Environmental Health Sciences, zei tegen Fox News Digital dat het onderzoek aantoonde dat “hoe meer fluoride een kind krijgt, hoe groter de kans is dat het IQ van dat kind lager zal zijn dan wanneer het niet zou worden blootgesteld”. Het NTP waarschuwde dat een associatie geen oorzaak en gevolg bewijst en adviseerde verder onderzoek om te bepalen of een lage blootstelling aan fluoride een gezondheidsrisico inhoudt.

Hoofdartikelen wijzen op complexiteit

De review van Taylor et al. ging vergezeld van twee hoofdartikelen waarin de analyse werd geprezen en bekritiseerd. Dr. Steven M. Levy, hoogleraar preventieve tandheelkunde en epidemiologie aan de Universiteit van Iowa in het Amerikaanse Iowa City en lid van de nationale fluoridecommissie van de ADA, waarschuwde lezers om voorzichtig te zijn met het interpreteren van de resultaten. Volgens persagentschap AFP hebben dr. Levy en andere wetenschappers kritiek geuit op de methodologie van het onderzoek en zich afgevraagd of de bevindingen van toepassing zijn op lokale fluorideniveaus in de VS. Een punt van kritiek was bijvoorbeeld het gebrek aan gegevens over eventuele risico’s van fluoridering op het niveau van de richtlijnen in de VS. De auteurs zeiden dat de gegevens onvoldoende waren “om te bepalen of 0,7 mg/l blootstelling aan fluoride in drinkwater het IQ van kinderen beïnvloedde”. Dr. Levy stelde niet alleen de kwaliteit van de geselecteerde onderzoeken aan de orde, maar merkte ook op: “Bijna alle onderzoeken zijn gedaan in andere omgevingen met andere verontreinigende stoffen en andere zaken die we verstorende factoren noemen.” Daarbij noemde hij de steenkoolvervuiling in China als voorbeeld.

Het tweede hoofdartikel beschouwt de verlaging van de fluorideringsniveaus in de VS in 2015 als het begin van een afrekening met volksgezondheid die nu pas tot wasdom komt, en spoort aan tot een kritisch debat. De auteurs waren dr. Bruce Lanphear, hoogleraar gezondheidswetenschappen aan de Simon Fraser University in Burnaby in Brits Columbia, en dr. Christine Till, klinisch neuropsycholoog en hoogleraar psychologie aan de York University in Toronto in Ontario (beiden in Canada) en dr. Pamela Den Besten, hoogleraar orofaciale wetenschappen aan de University of California San Francisco School of Dentistry in de VS.

De ADA zei in januari dat het onderzoek van Taylor et al. “geen nieuw bewijs levert dat het veranderen van de huidige praktijk van fluoridering van gemeenschapswater rechtvaardigt”.

Na de uitspraak van een federale rechtbank in september dat de huidige niveaus van waterfluoridering in de VS een “onredelijk risico op schade” aan de volksgezondheid oplevert, waaronder met betrekking tot de cognitieve ontwikkeling van kinderen, lijkt het NTP-rapport een keerpunt te zijn geweest. Gezien het feit dat Robert F. Kennedy, de Amerikaanse minister van Volksgezondheid en Sociale Zaken, een uitgesproken tegenstander is van fluoridering en president Donald Trump heeft gezegd dat Kennedy’s suggestie om fluoridering te verbieden “wel oké lijkt”, lijkt het niet onmogelijk dat dit in het nadeel zal zijn voor de waterfluoridering in de VS.

De studie ‘Fluoride exposure and children’s IQ scores: A systematic review and meta-analysis’, verscheen online op 6 January 2025 in JAMA Pediatrics.