Curcumine biedt nieuwe mogelijkheden bij de behandeling van mondziekten en kanker

Onderzoekers in Italië hebben onlangs een systematische review uitgevoerd van onderzoeken die nagingen of curcumine tandplak en gingivitis net zo goed kan bestrijden als tandpasta en mondspoeling. Ze ontdekten dat producten met curcumine niet alleen minder bijwerkingen hebben, maar ook met 0,2% chloorhexidine vergelijkbare resultaten opleveren en bovendien vrijwel niet toxisch zijn.

 

Een alternatief voor chloorhexidine

Curcumine is een polyfenol met wetenschappelijk bewezen ontstekingsremmende, antioxiderende, antibacteriële en neuroprotectieve eigenschappen die gunstig zijn bij het beheersen van de chronische ontsteking en oxidatieve stress die kenmerkend zijn voor parodontale ziekten. Curcumine blijkt de groei van veelvoorkomende orale pathogenen zoals Streptococcus mutans en Porphyromonas gingivalis te remmen. Sommige van de in de review opgenomen onderzoeken toonden aan dat mondspoelingen en gels op basis van curcumine effectief gingivale ontsteking en tandplak verminderen, waardoor ze een goed alternatief zijn voor producten met chloorhexidine, dat bijwerkingen zoals tandverkleuring en veranderde smaak kan veroorzaken.

 

Gebruik bij kankerbehandeling en pijnbestrijding

De systematische review benadrukte ook de rol van curcumine bij de preventie en behandeling van mondkanker. De antioxiderende eigenschappen helpen bij het neutraliseren van vrije radicalen en het verminderen van oxidatieve stress, een bekende klinische factor bij carcinogenese. Curcumine leidt tot de dood van kankercellen en remt de groei van tumoren, waardoor ze mogelijk een hulpmiddel is bij de behandeling van mondkanker. Sommige van de klinische onderzoeken toonden aan dat curcumine de effecten van conventionele chemotherapeutische middelen kan versterken, terwijl de bijwerkingen daarvan verminderen.

Een ander belangrijk punt is de invloed van curcumine op orale mucositis, een veelvoorkomende complicatie van kankerbehandeling. De ontstekingsremmende en wondgenezende eigenschappen van curcumine helpen bij het verminderen van de ernst van mucositis en bevorderen in sommige gevallen een snellere genezing van orale zweren. Plaatselijke toepassing van op curcumine gebaseerde middelen leidde tot veelbelovende resultaten bij het verlichten van pijn en ontsteking bij mucositis.

Voor niet-kankerachtige zweren toonde één onderzoek geen verschil aan tussen een behandeling met curcuminegel en een triamcinolonacetonidegel. De beide patiëntengroepen in dit onderzoek ervoeren minder pijn en een vermindering van het aantal en de duur van zweren.

Wat kankerverwekkende laesies betreft merkten de auteurs op: “Recente onderzoeken hebben aangetoond dat natuurlijke verbindingen, zoals curcumine en groene thee, het risico op het verergeren van laesies in het voorstadium van kanker kunnen verlagen.” Eén onderzoek toonde aan dat patiënten met precancereuze laesies die curcumine gebruikten een significante verbetering ervoeren op het gebied van pijn en de grootte van hun laesies. Daarnaast waren de serum- en speekselmarkers van oxidatieve stress verminderd.

Dezelfde ontstekingsremmende effecten kunnen helpen bij het verminderen van de pijn en ontstekingen die gepaard gaan met aandoeningen zoals pulpitis en wortelpuntontsteking. De invloed van curcumine op pijnbanen en de synergie met pijnstillers maken het een waardevol hulpmiddel in pijnbeheersingsprotocollen.

 

Beperkingen van curcumine

Ondanks het veelbelovende therapeutische potentieel wordt de klinische toepassing van curcumine beperkt door de beperkte biologische beschikbaarheid ervan. Curcumine is slecht oplosbaar in water en wordt snel gemetaboliseerd en uitgescheiden uit het lichaam. Strategieën om de biologische beschikbaarheid te verbeteren, zoals het gebruik van nanodeeltjes van curcumine, vetoplosbare stoffen zoals olijfolie en verbindingen als piperine, hebben aangetoond de opname en de werkzaamheid te verbeteren.

“Curcumine, lycopeen en piperine samen zijn veelbelovend bij de behandeling van precancereuze ziekten, bieden chemopreventieve opties voor mondkanker en verbeteren de levenskwaliteit van patiënten”, schreven de auteurs. Hoewel het aangehaalde onderzoek curcumine nuttig noemt voor chemopreventie van plaveiselcelcarcinoom in hoofd en nek, was de slechte biologische beschikbaarheid problematisch. Om de mucosale absorptie te verbeteren, werd een speciale kauwgom ontwikkeld. Door dit directe contact met het tandvlees nam de biologische beschikbaarheid toe. De onderzoekers merkten op dat hun ontdekkingen een solide basis vormen voor verder onderzoek naar “meer gerichte en minder invasieve potentiële therapeutische benaderingen”.

De vervelendste bijwerking van curcumine is de mogelijke verkleuring van mond en tanden bij langdurig gebruik of een hoge dosering. De onderzoekers stelden daarom voor om een wit metaboliet van curcumine, tetrahydrocurcumine, te gebruiken.

 

Een veilig alternatief

De verwaarloosbare toxiciteit van curcumine maakt deze stof een veilig alternatief voor langdurig gebruik in de mondverzorging. In tegenstelling tot synthetische chemicaliën veroorzaakt natuurlijke curcumine geen significante bijwerkingen, waardoor ze geschikt is voor een brede groep patiënten, inclusief patiënten met chronische aandoeningen en ouderen. De natuurlijke oorsprong past bovendien in de groeiende trend naar het gebruik van natuurlijke en holistische benaderingen in de gezondheidszorg.

Tandartsen die curcumine willen gaan toepassen, moeten uiteraard op de hoogte zijn van de medische toepassingsmogelijkheden en de esthetische implicaties van dit middel. Verder is het van belang dat ze hun patiënten testen op curcumineallergie.

Het onderzoek, getiteld ‘The role of curcumin in oral health and diseases: A systematic review’, werd online gepubliceerd op 28 mei 2024 in Antioxidants.