Mondgezondheid bedreigd door klimaatverandering

Klimaatverandering vormt een groeiende bedreiging voor de mondgezondheid. Volgens het Global Risks Report 2024 van het World Economic Forum zullen deze gevolgen het komende decennium naar verwachting nog groter worden. Naast de directe effecten op de mondgezondheid kan klimaatverandering de toegang tot tandheelkundige zorg belemmeren door financiële en logistieke verstoringen als gevolg van klimaatgerelateerde gebeurtenissen.

In hun studie onderzochten de auteurs de literatuur over de invloed van de klimaatverandering op de mondgezondheid en de tandheelkundige beroepsgroep. Tien gepubliceerde artikelen uit de periode 2010-2024 werden opgenomen in de uiteindelijke analyse: vier overzichtsartikelen, drie redactionele artikelen, twee commentaren en één kwalitatief onderzoek.

Het onderzoek identificeerde zowel directe als indirecte verbanden tussen klimaatverandering en een breed scala aan mondgezondheidsproblemen, waaronder cariës, erosie, mondkanker, ontwikkelingsstoornissen van het glazuur, tandvleesaandoeningen, gebitstrauma's en fluorose van het skelet en de tanden. Deze verbanden benadrukken de ernstige en verstrekkende potentiële effecten van klimaatverandering op de mondgezondheid.

Uit het onderzoek bleek dat extreme weersomstandigheden de toegang tot tandheelkundige zorg kunnen beperken, het aantal verwondingen in de mond kunnen vergroten en het risico op infecties en ziekten kunnen verhogen als gevolg van slechte hygiëne en waterverontreiniging. Er werd ook melding gemaakt van een onderzoek dat een hoger risico op mondkanker aangaf door de toegenomen zonnestraling.

Naast deze directe effecten ontdekte de studie dat klimaatverandering de mondgezondheid kan beïnvloeden door sociaaleconomische omstandigheden. Slechte voeding – vaak het gevolg van klimaatgerelateerde voedselonzekerheid – kan een negatieve invloed hebben op de mondgezondheid. Bovendien kunnen de gevolgen van klimaatverandering leiden tot stress en mentale gezondheidsproblemen, die op hun beurt kunnen leiden tot een slechtere mondhygiëne en meer bruxisme. In de evaluatie werd ook opgemerkt dat klimaatverandering de ongelijkheid op het gebied van gezondheid verergert en kwetsbare bevolkingsgroepen onevenredig vaak treft, met name bevolkingsgroepen met lage inkomens, afgelegen en inheemse groepen die al te maken hebben met beperkte toegang tot tandheelkundige zorg en een achterstand in mondgezondheid.

Duurzame strategieën voor een veerkrachtige mondgezondheid

De evaluatie benadrukte de bredere invloed van klimaatverandering op de gezondheidszorg. Zo kunnen bijvoorbeeld extreme weersomstandigheden de toeleveringsketens en transportsystemen verstoren, wat kan leiden tot tekorten aan middelen en stijgende kosten in de tandheelkunde.

In reactie hierop pleitten de auteurs voor meer duurzame praktijken binnen de tandheelkunde, zoals het kiezen van milieuvriendelijke leveranciers en producten. Ze adviseerden ook om over te stappen op een circulaire economie om afval te minimaliseren en duurzaamheid te bevorderen.

De conclusie van het onderzoek was dat tandheelkundige zorgsystemen beter moeten worden uitgerust om de gevolgen van klimaatgerelateerde gebeurtenissen op te vangen door te zorgen voor continuïteit van zorg tijdens noodsituaties en door algemene mondgezondheidsprogramma's te versterken. Belangrijke aanbevelingen in dit verband zijn onder andere het uitbreiden van het gebruik van teledentistry, het versterken van de financiële veerkracht en het verbeteren van de opslag van medicatie om klimaatgerelateerde gebeurtenissen het hoofd te bieden, waardoor het risico op ineffectieve behandeling en het onnodig voorschrijven van antibiotica wordt verkleind.

In het algemeen onderstrepen de bevindingen de dringende behoefte aan proactieve, op bewijs gebaseerde actie om ervoor te zorgen dat tandheelkundige zorgsystemen toegankelijk, veerkrachtig en rechtvaardig blijven in het licht van een veranderend klimaat. Met het oog daarop riepen de auteurs ook op tot meer financiering van onderzoek om meer inzicht te krijgen in de invloed van klimaatverandering op de mondgezondheid en om effectieve langetermijnstrategieën te ontwikkelen.

Het onderzoek, getiteld ‘Impact of climate change on dentistry and oral health: A scoping review’, werd op 31 maart 2025 online gepubliceerd in BDJ Open.