Samen verduurzamen in de praktijk

Om het team betrokken en fit te houden moet er in een praktijk best veel gebeuren. Gelukkig zijn de voordelen van een betrokken team ook aanzienlijk, zowel wat betreft werkplezier als concreet betere resultaten.

Veranderen en het team in de tandheelkunde

Deze tijd vraagt veel van het team, maar ook om een team te leiden. De mondzorg verandert continu, of het nu gaat om meer preventie, speciale preventieprogramma’s, digitale tandheelkunde met scanners. Misschien maar goed ook, want zeker voor de huidige generatie zijn groei en ontwikkeling een belangrijk thema. Het tempo waarin veranderingen zich voltrekken gaat sneller en de teams in de praktijk zijn groter. Goed dus om stil te staan bij wat nodig is om een verandering in de praktijk door te voeren.

Elke verandering is ook een gedragsverandering. De medewerkers moeten iets anders gaan doen of op een andere manier. Dat kost altijd tijd en energie. Een model kan ons helpen om te zien waarom een verandering niet werkt, of om van tevoren te checken of aan alle voorwaarden voldaan is. Wanneer een team zich succesvol weet te ontwikkelen en te veranderen zijn er meer tevreden medewerkers die met meer energie aan de slag gaan. Het omgekeerde is helaas ook waar. Als er veel misgaat bij het doorvoeren van veranderingen, kan dat leiden tot veel frustratie, losse acties die blijven liggen of angst.

Het Lippitt-Knoster-model is een mooi hulpmiddel om te begrijpen welke puzzelstukjes bij een verandering aanwezig moeten zijn. Bovendien – en dat is extra aardig aan dit model – laat het bij problemen zien welk element misschien vergeten is. Als er een stukje van de puzzel van het veranderingstraject mist, is de puzzel niet compleet en werkt de verandering niet.

Over gedragsverandering zijn boeken vol te schrijven. Onze ervaring is dat de combinatie van een trigger (eraan denken dat je iets moet doen) en middelen (klein en makkelijk maken) de grootste bottle neck is.

Zijn mensen gefrustreerd dan is het vaak dat ze geen tijd of materialen hebben om te doen wat de praktijk van ze verwacht. En de afwezigheid van een plan leidt tot rondzwervende lijstjes met losse flodders waarvan je iedere keer denkt: ‘o ja, dat moet ook nog’.

Veranderen en ontwikkelen van het team is van fundamenteel belang om met de praktijk verder te komen. Het helpt ook enorm om het team betrokken en gemotiveerd te houden. Dat is belangrijker en moeilijker dan vroeger, maar gelukkig zijn er ook veel handvatten en methoden die hierbij kunnen helpen. Het model van Lippitt-Knoster is er daar één van. Met behulp van dit model is ook sneller te achterhalen waar de verandering vastloopt.

Inzichtgevend is het model van BJ Fogg: in drie simpele stappen is te zien hoe je gedrag makkelijker kunt veranderen. Of het nu om beter ragen door de patiënt of om een handeling van een zorgverlener in de praktijk gaat. Langs de drie assen van BJ Fogg ontstaat zeker inspiratie om gedrag wél succesvol om te buigen.

Nu is duidelijk wat werkt om gewenst gedrag op individueel niveau waarschijnlijker te maken. De principes zijn natuurlijk ook van toepassing op gedrag van een team als geheel. Bij een team spelen er vanzelfsprekend extra aandachtspunten om te zorgen dat het team meegenomen wordt naar nieuw gedrag.

Uitvoerbaarheid
Ook als iemand enorm gemotiveerd is, moet het nieuwe gedrag of project wel uitvoerbaar zijn. Uitvoerbaar betekent dat er een goede uitleg moet zijn, dat er gelegenheid is om te oefenen en dat de eerste activiteiten niet meteen heel moeilijk moeten zijn. Als een zorgverlener een veel te moeilijke casus krijgt als eerste patiënt, is de kans op succes niet zo groot en heeft dat ook een negatieve invloed op de motivatie.

Wie zich in het kader van duurzaamheid nog meer gaat richten op een cariësvrije generatie met bijvoorbeeld Gewoon Gaaf of Johnny Joker, maakt de klassieke fout om na een cursusdag vol aan de bak te gaan. Bij Dentiva zien we vaak dat Gewoon Gaaf beperkt blijft tot een banner in de ontvangstruimte. Beter is het om een klein deel van Gewoon Gaaf uit te vergroten en goed voor te bereiden. Een voorbeeld van onze ervaring is dat een Gewoon Gaaf-traject bij een kind van 2 jaar lastig van de grond komt. Maar bij een start met bijvoorbeeld kinderen van 6 jaar wordt het al veel makkelijker uitvoerbaar, omdat ouders en behandelaars de logica en het voordeel sneller begrijpen. Als dit deel van het traject goed loopt, is het veel makkelijker langzaam uit te breiden, omdat het eerste deel al in het ‘systeem’ zit.

Uitvoerbaarheid heeft ook veel te maken met middelen die tot de beschikking staan. Om op het voorbeeld van Gewoon Gaaf door te gaan: zijn er mooie materialen voor het mondrapport? Is het visueel aantrekkelijk? Staat de informatie ook op andere plekken in de praktijk? Is er een duidelijke informatiebrief voor de ouders? En niet onbelangrijk: heeft de tandarts of mondhygiënist een paar makkelijke zinnen paraat waarom iets belangrijk is, of een antwoord op kritische vragen?

Trigger of het startschot
Ook al is iets makkelijk en is de motivatie er, dan nog is er sturing nodig. Een trigger of een startschot zorgt ervoor dat het gewenste gedrag ook getoond wordt. Het helpt om iets te starten. Het vervelende is dat we in onze wereld heel veel prikkels krijgen die ons verleiden om iets te doen. Verschillende onderzoeken tonen aan dat de totale hoeveelheid reclameprikkels boven de 6000 per dag ligt. En wie op zijn mobiele telefoon kijkt, ziet dat die ontworpen is om de aandacht te vangen en dus af te leiden van wat je eigenlijk wilde doen.

Nieuw gedrag zit nog niet in het systeem en wordt dus ook vaak vergeten. Terug naar het voorbeeld bij Gewoon Gaaf en het kind van 6 jaar dat via een Non-Operative Caries Treatment and Prevention (NOCTP-)score een afspraak krijgt bij de mondhygiënist. Er moet dus iets zijn wat de tandarts eraan herinnert om te starten met de uitleg over het preventietraject. Dat kan bijvoorbeeld de assistent zijn die na het Preventief Medisch Onderzoek (PMO-)onderzoek vraagt naar de NOCTP-score. Ook de assistent heeft een geheugensteuntje nodig. Bij het opstarten van de kamer, wanneer de assistent ook de patiënten van die dag doorloopt, kunnen de 6-jarige kinderen een markering krijgen.

In het algemeen geldt dat een trigger beter visueel kan zijn of gekoppeld aan iets wat je altijd al doet. In dit voorbeeld voegt de assistent ‘controleer kaarten op leeftijd’ toe aan de bestaande routine ‘kamer opstarten’. Vervolgens is er een visuele trigger die per patiënt het juiste gedrag triggert.

Als bepaald gedrag niet tot stand komt in de praktijk zijn er drie mogelijkheden om hiernaar te kijken:

1. Is er voldoende motivatie?
2. Is het uitvoerbaar?
3. Is er een goede trigger of startschot?

Aanvullend op het gedragsmodel van Tiny Habits®, is het goed naar De Ladder van Ben Tiggelaar te kijken. Hij legt de nadruk op een motiverend ontwikkeldoel en minimaal twee ondersteunende hulpmiddelen om het gedrag te helpen. Als gedrag bij uzelf of iemand anders niet lukt, stel dan de vragen:

• Heb ik voldoende ondersteuning?
• Is het wel een positief ontwikkeldoel?

 

Labels: