Botsende meningen tijdens hoorzitting over taakherschikking

De hoorzitting was ingesteld op voorstel van Kamerleden Henk van Gerven (SP) en Arno Rutte (VVD). 26 vertegenwoordigers van mondzorgkoepels, patiëntenorganisaties, toezichthouders, zorgverzekeraars en uit onderwijs, wetenschap en praktijk waren uitgenodigd om tijdens drie zittingsrondes hun standpunten toe te lichten. Al tijdens de hoorzitting erkende Rutte: “De mondzorg is een ondergeschoven kindje in de aandacht van de politiek.” De VVD’er had waardering voor de betrokkenheid en goede intenties van de aanwezige partijen, maar constateerde ook de ver uiteen liggende standpunten. “Laat dit niet het einde van het overleg zijn, maar het begin. Want als dit het einde is, komen we er niet uit.”

Verkeerde vulmiddel
De aanwezige partijen namen grosso modo de stellingen in die van hen verwacht konden worden, maar er werden genoeg opvallende uitspraken gedaan. Wolter Brands, voorzitter van de KNMT, benadrukte dat het goed gaat met de mondzorg in Nederland, maar signaleerde ook dat er problemen zijn met de mondgezondheid van kinderen en kwetsbare ouderen. Idealiter functioneren mondzorgprofessionals in teams, waarbij ieder doet waar hij goed in is en het accent verschuift naar preventie. Belangrijk hierbij is dat er één adres is waar de patiënt bij mondproblemen terechtkan. Als dit een zelfstandig gevestigde mondhygiënist is, wordt het teamconcept afgebroken, waarschuwt Brands. “Patiënten willen niet voor elk probleem naar een ander adres gestuurd worden. Als de overheid een tandartsentekort wil oplossen met zelfstandig borende mondhygiënisten, gebruikt zij het verkeerde vulmiddel.” Een betere oplossing, volgens het KNMT? Meer tandartsen.

De ANT heeft zich de afgelopen maanden sterk geprofileerd binnen dit dossier, waardoor de argumenten die voorzitter Jan Willem Vaartjes naar voren bracht, velen bekend zullen zijn. Volgens Vaartjes heeft de overheid doelbewust een tandartsentekort gecreëerd om taakherschikking af te dwingen, waarbij de mondhygiënist de rol van poortwachter van de mondzorg lijkt te moeten overnemen van de tandarts. Hierbij wordt de schaarse capaciteit aan preventie ingezet voor curatie, aldus Vaartjes.

Van curatie naar preventie
Uiteraard klonken vanuit de mondhygiënisten en tandprothetici andere geluiden. Manon van Splunter-Schneider, voorzitter van NVM Mondhygiënisten, gaf aan groot voorstander te zijn van de voorgenomen wetswijziging, waarbij de mondhygiënist de reguliere niet-complexe preventieve mondzorg zelfstandig kan uitvoeren. Deze ontwikkeling is enerzijds efficiënt, aangezien de patiënt voor de juiste zorgvraag bij de juiste zorgverlener uitkomt, en anderzijds doelmatig, omdat deze bijdraagt aan de transitie van curatie naar preventie, aldus Van Splunter-Schneider.

Marnix de Romph, directeur van de Organisatie van Nederlandse Tandprothetici (ONT), onderstreepte dat de mondzorg geleverd dient te worden door de best opgeleide professional. “Voor algemene en academische zorg dient uiteraard de tandarts de regie te voeren. Iemand met een kunstgebit kan echter beter bij de tandprotheticus worden behandeld.”

Behalve door deze ‘hoofdrolspelers’ werden nog veel andere noemenswaardige meningen geuit. Stefan Listl, tandarts, gezondheidseconoom en hoogleraar kwaliteit en veiligheid van mondzorg aan het Radboudumc, pleit voor meer onderzoek naar de werkelijke gevolgen van taakherschikking in de mondzorg, alvorens tot doelmatige besluitvorming te komen. Jan Benedictus van de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie noemde de discussie over taakherschikking “gemierenneuk op de vierkante centimeter,” die volgens hem slechts een onderdeel is van een bredere discussie: “Patiënten moeten er naar mijn idee op kunnen vertrouwen dat de professional die het meest geëquipeerd is en de juiste competenties heeft, ingezet wordt. Dat is niet altijd de hoogstopgeleide.”

Een 'fraaie' illustratie van hoe de mondzorg volgens de taakherschikking-filosofie ingericht kan worden, gaf Corina Julien, mondhygiënist en eigenaar van MondClinic in Rotterdam. In deze praktijk werken acht mondhygiënisten en één preventieassistent, en is slechts één tandarts een dag in de week aanwezig. Waar het kan worden patiënten door een mondhygiënist behandeld, en in andere gevallen is een tandarts beschikbaar. In deze praktijk zou het zelfstandig kunnen uitvoeren van lokale anesthesie, het maken van röntgenfoto’s als diagnostisch hulpmiddel en het behandelen van primaire caviteiten zorgen voor een sterk toegenomen efficiency. Daarom riep Julien de beleidsmakers op om de huidige belemmeringen weg te halen.

Onder één dak?
Hanke Bruins Slot (CDA) leek aan te sturen op een compromis door te inventariseren hoeveel belang men hecht aan taakherschikking waarbij de diverse mondzorgprofessionals ‘onder één dak’ werken. Ook hierover was immers geen consensus te vinden. KNMT en ANT spraken zich er sterk voor uit dat altijd een tandarts in de buurt is die bij complexe patiënten kan bijspringen. Van Splunter-Schneider wilde hierin echter niet meegaan. “Mondhygiënisten worden opgeleid om deze drie voorbehouden handelingen zelfstandig uit te voeren. Het is erg suggestief dat de wetswijziging ervoor zorgt dat de mondzorg uit het teamverband wordt weggehaald. Mondzorg onder één dak is in het verleden geen garantie gebleken dat er goed samengewerkt wordt.”

Een volledig verslag van de hoorzitting is te vinden op de website van de Tweede Kamer: https://www.tweedekamer.nl/vergaderingen/commissievergaderingen/details?id=2016A02793.