De haken en ogen van een provisiecontract

Een van de belangrijkste vragen om te beantwoorden bij de overgang van werken op zzp-basis naar werken in loondienst is wat het loon moet zijn. De secundaire arbeidsvoorwaarden en de verwerkte belastingen, premies en risico’s maken het veel te ingewikkeld om een bruto bedrag van het loon zomaar te vergelijken met wat je als zzp’er op je rekening binnenkrijgt.

Als je als zzp’er 200 dagen per jaar werkt en 1400 euro omzet tegen een afspraak van 40%, dan factureer je nu – los van techniekkosten – 112.000 euro (200 x 1400 x 0,4). Het is wel de vraag of je dit haalt, want als tandarts of mondhygiënist gedurende je hele carrière vijf dagen aan de stoel werken, is iets wat ik zelden tegenkom. Voor de meesten is dat veel te zwaar.

Als zzp’er ben je gewend dat dit bedrag op je rekening binnenkomt. In loondienst is de situatie natuurlijk anders. Van dit bedrag moet de zzp’er nog pensioen, boekhouding, verzekeringen en natuurlijk de belastingen betalen.

Voor loondienst zou je wellicht ook kunnen kijken naar de huisarts in loondienst. Een ervaren huisarts verdient tussen de 7.500 en 9.500 euro per maand voor een fulltime functie. Het norminkomen van een tandarts, gebaseerd op een uitgebreid functiewaarderingsonderzoek van Berenschot, ligt hier slechts fractioneel (minder dan 1%) onder.

Meerdere werkgevers

Terwijl je als zzp’er voor meerdere opdrachtgevers wilt werken om je status als zelfstandige te kunnen onderbouwen, is dit als zorgverlener in loondienst ongunstig. Je betaalt dan namelijk relatief gezien meer premies dan wanneer je voor één werkgever werkt. Het maximale loon waarover premies afgedragen moeten worden door de werkgever is in 2025 75.864 euro. Als je twee werkgevers hebt en bij ieder 60.000 euro verdient, dan betaal je dus relatief veel meer belasting omdat je beide keren niet over de bovengrens komt. Als je 120.000 bij één werkgever verdient, worden er boven de 75.864 euro geen premies ingehouden. Als je het werken voor meerdere opdrachtgevers leuk vindt, is dat iets om rekening mee te houden als je overweegt om in loondienst te gaan.

Ook de loonheffingskorting speelt optisch een rol. Omdat maar één werkgever die mag toepassen, lijkt het alsof je bij de tweede werkgever netto minder overhoudt, maar dat is feitelijk niet waar.

Vakantie en verlof

Veel zelfstandige zorgverleners hebben meer vrije dagen voor vakantie en nascholing dan een werknemer in loondienst. De kosten daarvan liggen bij de zzp’er. Bij een werknemer in loondienst, zelfs als die de nascholing zelf betaalt, heb je als werkgever wel te maken met deze niet-productieve dagen. Met het standaard arbeidscontract dat je in de praktijk gebruikt, kun je dan vastlopen, want op dit punt wil je misschien juist afwijken. Individuele afspraken met zorgverleners over verlof kun je in zo’n geval ondervangen door afspraken over onbetaald verlof op te nemen in het loondienstcontract.

Een ander punt waarop je alert moet blijven, is dat het berekenen van de bonus bij een provisiecontract goed verloopt bij de salarisadministratie. Soms wordt het verschil tussen bruto beschikbaar, bruto en netto loon niet goed uit elkaar gehouden, met voor de werkgever zeer kostbare fouten tot gevolg. Bij een provisiecontract moet de bonus ook tijdens vakantie worden doorbetaald.

Ziekte

Binnen onze traditie als vrije beroepsbeoefenaars is het loon-naar-werkenprincipe stevig verankerd. We zijn bijvoorbeeld gewend dat wanneer we ziek zijn, dit direct impact heeft op de maandfactuur. Als je nooit ziek bent, is doorbetaling bij ziekte een bijna irrelevante meerwaarde van een loondienstcontract, terwijl het voor een werkgever juist een stevige kostenpost is.

Het ziekteverzuim in de zorg ligt rond de 7%. Gemiddeld zou een zzp’er die 200 dagen werkt er dan 14 dagen uit liggen. Mijn ervaring is echter dat mondhygiënisten en tandarts-zzp’ers weinig ziek zijn. Dat gemiddelde kom ik zelf nergens tegen. Realiseer je echter wel dat dit de percentages zijn waarmee de premies voor ziektekosten worden berekend voor een zorgverlener in loondienst, wat dus uiteindelijk ongunstig is voor werkgever en werknemer. Ga je als zzp’er in loondienst met bonusconstructie, dan maak je daarom misschien liever andere afspraken dan in de standaard loondienstcontracten van de praktijk staan.

Pensioen

Als zelfstandige kun je zelf bepalen welk percentage van je omzet je voor pensioen apart zet. Uit een onderzoek op accountant.nl bleek dat de helft van de zzp’ers helemaal niets reserveert en een kwart zelfs hooguit 10%. Dat is niet zo gek als je kijkt naar de kosten voor levensonderhoud, maar een goed pensioen is wel belangrijk. Daartegenover zetten pensioenfondsen 20% van het brutoloon apart als je in loondienst bent. Het is natuurlijk fijn dat het dan goed is geregeld, maar als je als zzp’er niet gewend was om hier een bedrag voor te reserveren, ga je er in besteedbaar maandinkomen flink op achteruit zodra je in loondienst gaat. Dat is zeker iets om je van bewust te zijn.

Conclusie

De stap van werken op zzp-basis naar werken in loondienst is voor zowel de opdrachtgever als de zzp’er groot. Vooral de perceptie van de voor- en nadelen en de mindset ten aanzien van ziekte en verlof spelen daarbij een grote rol. Door dit onderling te bespreken en te verrekenen, kun je daar wel uitkomen, maar het is goed om je te realiseren dat het ‘standaard’ arbeidscontract – dat voor de rest van het team wordt gebruikt – hiervoor vaak ongeschikt is.