Entree dentale stamcellen kwestie van tijd

Het opnieuw laten groeien van tanden of delen daarvan kan het einde betekenen van de tandheelkunde zoals die nu beoefend wordt. Wanneer kan dit idee werkelijkheid worden?
“Het onderzoek naar de vernieuwing en het herstel van dentaal weefsel gaat zeer snel. Verschillende onderdelen van de tand, zoals de dentale pulp, dentine en cementum zijn al succesvol gekweekt bij proefdieren. Deze technieken zijn nog niet klinisch toepasbaar, maar kunnen, afhankelijk van de goedkeuring van regulerende instanties zoals de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA), binnen een paar jaar toegepast worden. De wetenschap is maar één onderdeel van dit proces.”

In tegenstelling tot het onderzoek naar embryonale stamcellen is het onderzoek naar dentale stamcellen nauwelijks controversieel. Hoe komt dit?
“Dentale stamcellen worden onttrokken aan wat clinici ‘dentaal afval’ noemen, tanden die zijn uitgevallen of getrokken. Embryonale stamcellen kunnen alleen onttrokken worden door een bevruchte eicel te vernietigen. Hierbij treden logischerwijs ethische bezwaren op.”

Welke deelgebieden in de tandheelkunde zullen het meeste van deze ontwikkeling profiteren? 

“Theoretisch gezien lijken de mogelijkheden tot weefselregeneratie onbegrensd. Hieruit volgt dat de tandheelkunde in brede zin ervan kan profiteren. Het is slechts een kwestie van tijd voordat wij genoeg kennis over deze cellen hebben om allerlei soorten weefsel te kunnen kweken.”

Kunnen dentale stamcellen ook voor medische toepassingen worden gebruikt?
“Dat is zeer waarschijnlijk. Eerder dit jaar publiceerden wij een artikel waarin wij aantoonden dat gekloonde mononucleaire stamcellen van dentale pulp zich kunnen omvormen tot myoblasten. Dit zijn cellen die aan de randen van spierweefsels zitten en te hulp schieten als een stukje spier beschadigd raakt. Myoblasten delen zich en zorgen er zo voor dat de spier herstelt. Vanwege deze eigenschap kunnen ze bij de opbouw van spierweefsel helpen. Ook andere onderzoeken suggereren dat dentale stamcellen gebruikt kunnen worden bij de behandeling van tandheelkundige aandoeningen én andere ziektes.”

Werken wetenschappers die onderzoek doen naar dentale en medische stamcellen met elkaar samen?

“Gedeeltelijk, maar mijns inziens nog niet genoeg. Ik zal een voorbeeld geven: twee jaar geleden was ik op een conferentie georganiseerd door de International Society for Stem Cell Research in Barcelona. Daar ging geen enkele presentatie over dentale stamcellen. Toen ontstond het idee om een aparte conferentie over dentale en craniofaciale stamcellen in New York te organiseren, waarmee wij de samenwerking tussen wetenschappers in deze gebieden willen promoten. Het was een intensief congres. Er waren meer dan 200 aanwezigen en meer dan 30 presentaties in drie dagen tijd. De feedback is zeer positief. Wij zijn al bezig met de voorbereidingen voor een tweede conferentie. 

Waar wordt op dit moment toonaangevend onderzoek naar dentale stamcellen verricht?
“Instinctief kijken mensen dan naar de Verenigde Staten. Op deze conferentie bleek echter dat ook veel Europese en Aziatische onderzoekers op dit gebied werken. Sommigen komen uit landen waar je dergelijk onderzoek niet verwacht, zoals Maleisië.” 

Stamcelregeneratie zal een significante invloed op de tandheelkundige praktijk hebben. Denkt u dat tandartsen voor dit concept open zullen staan?
“Ik denk dat algemeen geldt dat mondzorgprofessionals gewend zijn aan nieuwe uitvindingen en innovaties. Ik heb aan verschillende beroepsgroepen gedoceerd, zoals kaakchirurgen en pediatrische tandartsen. Bijna allemaal waren ze enthousiast over het potentieel van dentale stamcellen voor weefselregeneratie en ontwerp. De eerste stap wordt door sommige beroepsgroepen al gezet. De Amerikaanse vereniging van endodontologen heeft een speciale commissie ingesteld die fondsen voor toekomstige onderzoeksprojecten op dit gebied zal werven.”

Tandeloosheid is in landen als India vooral onder ouderen een serieus probleem. Kunnen dentale stamcellen hierbij uitkomst bieden?
“Wetenschappers en bedrijven die zich met dit onderzoek bezighouden, kunnen de problemen in arme landen niet negeren, zeker omdat er zo’n klinische noodzaak bestaat. Ik weet zeker dat deze techniek ook beschikbaar komt in gebieden waar veel mensen wonen, zoals China, India en Afrika. Het kostenplaatje is een probleem dat ook op de conferentie in New York aan bod kwam. Ik verwacht dat stamceltherapie aanvankelijk duur zal zijn, maar snel in prijs zal dalen als er meer producten op de markt komen. Door de hoge prijs van huidige restauratieve tandheelkundige ingrepen zoals implantaten, ben ik ervan overtuigd dat stamceltherapie een belangrijke concurrent kan worden.”