KNMT en NVM-mondhygiënisten verdeeld over uitkomsten experiment

In maart 2024 bracht het onderzoeksteam Taakherschikking van Maastricht UMC+ het eindrapport uit over het evaluatieonderzoek experiment geregistreerd mondhygiënist. Vanaf 1 juli 2020 kregen mondhygiënisten die zich volgens de Wet BIG lieten registreren een tijdelijke zelfstandige bevoegdheid voor het verrichten van drie voorbehouden handelingen:

• het toepassen van lokale anesthesie door het geven van injecties met middelen ten behoeve van geleidings- of infiltratie-anesthesie ter ondersteuning van het onderzoek;
• het behandelen van primaire caviteiten door middel van preparatie ten behoeve van restauratie met plastische vulmaterialen en
• het toepassen van ioniserende straling in het kader van het onderzoek.

De universiteit evalueerde het onderzoek naar de effecten van het experiment in opdracht van het ministerie van VWS. Vanuit het streven naar toegankelijke, kwalitatief hoogwaardige en persoonsgerichte zorg is het nodig dat mondzorgverleners op doeltreffende wijze met elkaar samenwerken. Voor passende zorg op de juiste plek kan taakherschikking soms nodig zijn, zo stelt het rapport. VWS wilde in het kader van de Wet BIG een experiment om te onderzoeken of de drie genoemde voorbehouden behandelingen doelmatig en effectief met tenminste gelijkblijvende kwaliteit zelfstandig uitgevoerd kunnen worden door (geregistreerd) mondhygiënisten. Tussenkomst van een tandarts was daar dan niet meer bij nodig. Zo zou de aanwezige capaciteit aan mondzorgverleners zo effectief en efficiënt mogelijk ingezet moeten worden, was de veronderstelling.

Op basis van de evaluatie naar het experiment concludeert het onderzoeksteam dat een grote groep geregistreerde mondhygiënisten frequent gebruik maakt van de zelfstandige bevoegdheid met betrekking tot het toedienen van anesthesie en het maken van röntgenfoto’s. Dat gaat niet ten koste van de kwaliteit. Voor die twee voorbehouden handelingen lijkt dus voldoende draagvlak te zijn en is sprake van een legalisering van de bestaande praktijk, zo stellen de onderzoekers. Voor het behandelen van primaire caviteiten is het bestaande draagvlak volgens de onderzoekers echter te gering om tot een zelfstandige bevoegdheid te komen. In het experiment werd dat veel minder toegepast. Daarom adviseert het onderzoeksteam de functionele zelfstandigheid te behouden zoals die was. Aanvullend beveelt het onderzoeksteam onder meer nog aan de uitwisseling van patiëntengegevens, waaronder röntgenfoto’s, tussen verschillende mondzorgpraktijken beter en efficiënter te organiseren; afspraken over samenwerking tussen praktijken in goede protocollen vast te leggen; voor geregistreerde mondhygiënisten een kwaliteitsregister in te voeren voor de registratie van verplichte scholing en herregistratie, en patiënten goed duidelijk te maken met welke zorgverlener ze te maken hebben. En tot slot adviseert het team de KNMT en NVM-mondhygiënisten om landelijke afspraken te maken om eventuele belemmeringen voor samenwerking op te lossen. Maar zover lijken die beroepsorganisaties nog zeker niet te zijn, omdat ze nogal verdeeld en tegenstrijdig op het rapport reageren.

 

Geen steekhoudende argumenten

In een mediabericht van 16 april zet de KNMT vraagtekens bij het onderzoek, waaruit volgens de tandartsen niet de conclusie getrokken kan worden dat het experiment wel of niet geslaagd is. Ze vindt dat het onderzoek twee grote lacunes heeft. “Ten eerste is dat het gebrek aan onderscheid tussen geregistreerd-mondhygiënisten die in een eigen praktijk werken en zij die in teamverband in een mondzorgpraktijk actief zijn. Daardoor is het niet betrouwbaar onderbouwd of de geregistreerd-mondhygiënist de nieuwe bevoegdheden daadwerkelijk zonder enige vorm van afstemming met de tandarts heeft gebruikt. En dan kun je dus ook niet concluderen dat dat succesvol is gebeurd.” Ten tweede deden er, volgens de KNMT, in de eerste jaren van het experiment te weinig mensen aan het onderzoek mee, waardoor de ontwikkeling van het gebruik van de zogenaamde zelfstandige bevoegdheden door geregistreerd-mondhygiënisten niet betrouwbaar in kaart kon worden gebracht.

De KNMT is op zijn zachtst gezegd niet gecharmeerd van het experiment en de resultaten zoals die beschreven worden in het eindrapport van het onderzoeksteam. KNMT-voorzitter Hans de Vries laat in het mediabericht daar geen twijfel over bestaan: “Onze vrees voor onvolledige diagnoses, overbehandeling en onnodige kosten is met dit onderzoek niet weggenomen. Daarnaast wordt overal in de zorg ingezet op efficiënte samenwerking, terwijl dit initiatief juist versnippering stimuleert. En dat in een tijd dat er een mondzorginfarct dreigt door de grote tekorten aan menskracht. Doeltreffende zorgverlening is verder gebaat bij afstemming tussen mondhygiënisten en tandartsen, en die wordt in het experiment juist niet bevorderd. De bestaande functionele bevoegdheden sluiten juist wel naadloos aan op de wens tot optimale samenwerking. Het onderzoek geeft geen enkel steekhoudend argument om deze functionele bevoegdheden om te zetten in zelfstandige.”

Volledig pakket

NVM-mondhygiënisten daarentegen is heel wat positiever over de uitkomsten van het rapport, laat de beroepsvereniging ook in een reactie op 16 april weten. De mondhygiënisten kunnen zich vinden in de conclusie dat de inzet en effectiviteit van geregistreerd-mondhygiënisten bij het zelfstandig bevoegd uitvoeren van de voorbehouden handelingen goed mogelijk is en dat dit niet ten koste gaat van de kwaliteit. Ze vinden echter dat in het rapport ten onrechte twijfel wordt gezaaid over de behandeling van primaire caviteiten. Daarvoor zou onvoldoende draagvlak in de mondzorgsector zijn, volgens het rapport. Maar de deskundigheid en de professionaliteit van de geregistreerd-mondhygiënist wordt dus niet in twijfel getrokken, volgens NVM-mondhygiënisten. Op grond daarvan wil de vereniging dat  het volledige pakket van de drie voorbehouden handelingen wordt ingevoerd voor een zelfstandige bevoegdheid.

NVM-mondhygiënisten: “Onze boodschap blijft helder voor de minister van VWS en de Tweede Kamer: mondhygiënisten zijn doelmatig en effectief bij een minstens gelijkblijvende kwaliteit bij het volledig zelfstandig bevoegd uitvoeren van alle voorbehouden handelingen. Hierdoor kunnen patiënten sneller geholpen worden, zonder onnodige bureaucratie of tijdverlies. Voor alle handelingen, lokale verdoving, indiceren en maken van röntgenfoto’s en het behandelen van kleine gaatjes, zijn mondhygiënisten adequaat opgeleid.” De vereniging stelt dat er sinds 1 juli 2020  1278 geregistreerd-mondhygiënisten meedoen aan het experiment en dat het aantal nog steeds toeneemt. Tijdens het experiment zijn over hun inzet geen klachten binnengekomen of tuchtzaken gevoerd.

Besluitvorming

NVM-mondhygiënisten heeft de Tweede Kamer inmiddels al opgeroepen om het karwei af te maken en dringt aan op spoedige besluitvorming in het belang van de mondzorg. Maar die besluitvorming zal nog wel even op zich laten wachten. Minister Helder van VWS heeft het rapport 15 april aan de Tweede Kamer aangeboden en daarbij laten weten dat ze besluitvorming voorbereidt rond de zelfstandige bevoegdheden voor geregistreerd-mondhygiënisten. Maar een besluit daarover laat ze over aan het nieuwe kabinet. Gezien de nogal verschillende reacties van de KNMT en NVM-mondhygiënisten wordt het de Tweede Kamer niet gemakkelijk gemaakt hierover een besluit te nemen. Beide beroepsverenigingen geven aan dat ze hun standpunten met klem naar voren zullen brengen bij de politieke vertegenwoordigers.

Labels: