In april werd het onderzoek Impact van het coronavirus op de praktijkvoering van de Nederlandse mondzorg in het NTVT gepubliceerd. 433 tandartsen en mondhygiënisten vulden hiervoor een vragenlijst in. NVM-mondhygiënisten is onaangenaam verrast door de uitkomsten van het onderzoek, waarin wordt vastgesteld dat het opvolgen van de Leidraad Mondzorg Corona door mondhygiënisten wat minder vaak voorkomt.*

Van maart tot juli 2020 werd onder Nederlandse mondhygiënisten en tandartsen de impact van de covid-19 pandemie op Nederlandse mondzorgpraktijken onderzocht en op 9 april 2021 gepubliceerd in het NTVT. De onderzoeksgroep bestond uit 433 respondenten: 298 tandartsen en 135 mondhygiënisten. In de onderzochte periode was door de pandemie het aantal patiëntbehandelingen aanzienlijk minder dan het jaar daarvoor. Uit de resultaten blijkt dat het overgrote deel van de mondzorgverleners aan de hand van de Leidraad Mondzorg Corona extra maatregelen in de praktijk had genomen op het gebied van hygiëne en infectiepreventie om patiëntbehandelingen door te kunnen laten gaan. Op het gebied van persoonlijke beschermingsmiddelen (PMB’s) gingen bijvoorbeeld veel mondzorgverleners IIR- of FFP2-maskers gebruiken. Bijna een kwart van de respondenten beschouwde een verhoogd risico op besmetting met het SARS-Cov-2-virus voor zowel patiënten van mondzorgverleners tijdens het beoefenen van hun vak waarschijnlijk.

Initiatief
Josef Bruers, onderzoekscoördinator bij de KNMT en bijzonder hoogleraar ‘Kwaliteit van mondzorg in de praktijk’ aan de ACTA, heeft zich vooral beziggehouden met het aanpassen van de vragenlijsten en het analyseren van de verkregen gegevens. Bruers vertelt: “Oorspronkelijk was het onderzoek op initiatief van de WHO, die er in Italië mee startte, omdat daar de eerste Europese brandhaard was. De WHO heeft gepropageerd om dit onderzoek in meer landen uit te zetten en via David Manton is het in Nederland geïntroduceerd. De drie tandheelkunde faculteiten in Nederland hebben samen met de KNMT het onderzoek in Nederland uitgezet.”

“Het doel van het onderzoek was om de eerste reactie van mondzorgpraktijken op de coronapandemie te onderzoeken en te kijken in hoeverre de aanscherping van de hygiëneregels plaatsvond in verschillende landen,” vertelt Bruers. “Wij hebben dit voor Nederland gedaan en de data beschikbaar gesteld aan de onderzoekers die deze data gaan vergelijken met die van een groot aantal andere landen. De resultaten daarvan moeten nog gepubliceerd worden.”

Mondhygiënist versus tandarts
Het onderzoek laat verschillen zien tussen mondhygiënisten en tandartsen in het volgen van de leidraad met betrekking tot PBM’s, naar verhouding namelijk 86,2% van de tandartsen en 71,4% van de mondhygiënisten. Ook bij afspraken en ontvangst was eenzelfde verschil te zien, 76,1% van de tandartsen volgde de adviezen van de leidraad op tegenover 50,4% van de mondhygiënisten. NVM-mondhygiënisten laat in een online bericht weten dat zij het beeld dat uit de cijfers komt niet herkent, aangezien de achterban bekend staat als kritische mondzorgverleners die zich houden aan richtlijnen en protocollen. Aangezien 70% van de mondhygiënisten geen praktijkhouder is vraagt de NVM-mondhygiënisten zich af in hoeverre deze problematiek in de resultaten van het onderzoek naar voren komt. Ze geeft ook aan dat ze juist vele telefoontjes heeft ontvangen van leden die strengere eisen wilden dan de leidraad adviseert.

Bruers vindt de verschillen tussen tandarts en mondhygiënist wel meevallen. “We hebben ons onafhankelijk opgesteld en aangegeven dat als je de cijfers vergelijkt voor persoonlijke bescherming, afspraken en ontvangst en patiëntcontact, dat je betrekkelijk kleine verschillen ziet. In de discussie geven we expliciet aan dat we eigenlijk niet goed weten waar dat aan ligt. Het kan te maken hebben met het leeftijdseffect, omdat mondhygiënisten gemiddeld genomen jonger zijn. Het kan ook te maken hebben met praktijkhouderschap, omdat mondhygiënisten in dit onderzoek minder vaak praktijkhouder zijn. We zijn bezig met een vervolganalyse om meer zicht te krijgen op deze verschillen.” Hij geeft ook aan dat de verkregen data beschikbaar zijn voor eenieder die er gebruik van wil maken.

De resultaten stemmen Bruers over het geheel tevreden: “Het onderzoek laat zien dat zowel tandarts- als mondhygiënistpraktijken vrij massaal zijn afgeschaald na de eerste berichten over de coronabesmettingen. En toen men weer is begonnen hebben mondzorgverleners massaal de leidraad gevolgd en de infectiepreventiemaatregelen aangescherpt. Er zijn zelfs praktijken geweest die verder zijn gegaan dan wat de leidraad had aanbevolen.”