“Ik pleit voor twee zittingen met calciumhydroxide”

Uw praktijk is volledig ingericht op endodontologie. Hoe zien we dat terug?
Een endodontoloog heeft ander instrumentarium nodig dan een algemeen practicus. Zo is bij ons de reguliere behandellamp weggelaten omdat we altijd met een microscoop werken. Omdat ik het belangrijk vind dat al het benodigde voor een behandeling binnen handbereik is, is voor een zogenaamde ‘circle of influence’ gezorgd: binnen een halve draaicirkel kan ik overal bij. Dit concept komt van Gary Carr, een Amerikaanse endodontist. Verder zijn bijna alle instrumenten en andere spullen achter de patiënt geplaatst, waardoor die een rustig zicht heeft. Ten slotte is er, omdat ik de uitleg van een wortelkanaalbehandeling aan een patiënt belangrijk vind, een speciale monitor opgehangen waarop ik kan laten zien wat ik ga doen.

Waarom heeft u ervoor gekozen zich te specialiseren in de endodontologie?
Voor ik deze praktijk had, voerde ik tien jaar een algemene praktijk in Den Haag. Maar ik heb altijd al veel interesse voor endodontologie gehad. Mijn afstudeerscriptie ging over endodontologie en na mijn afstuderen heb ik een tijd op de afdeling Endontologie bij ACTA gewerkt. Endontologie past bij mij: ik houd ervan lange tijd rustig met één patiënt bezig te zijn. Een algemeen practicus ziet tientallen patiënten op één dag, ik soms maar vier of vijf. Ik voel me soms meer ‘endodontist’, de Engelse benaming, dan endodontoloog. Een tandarts-endodontoloog is iemand met kennis over endodontologie, een endodontist is iemand die ‘endo’s’ doet. Daar herken ik mijzelf meer in. Tijdens cursussen probeer ik de inhoud ook altijd erg praktijkgericht te houden.

Ik merk dat het vakgebied endodontologie steeds populairder wordt. Vroeger waren er nauwelijks tandarts-endodontologen – het is een relatief jonge specialisatie – en ontving ik patiënten vanuit het hele land. Tegenwoordig zijn er steeds meer tandarts-endodontologen en hebben patiënten meer keus.

Het gebruik van calciumhydroxide bij een wortelkanaalbehandeling is niet onomstreden. Op het congres ENDO2014 geeft u er een lezing over. Bent u een voorstander van dit middel?
Sommigen zeggen: “het doet niets” of “het doet meer kwaad dan goed”. Zij kiezen ervoor het kanaal leeg te laten en bij de tweede behandeling de teruggekomen bacteriën weer uit het kanaal te spoelen. Of ze ronden de hele behandeling in één zitting af. Maar als je wel voor een middel kiest, is onder andere calciumhydroxide geschikt om bacteriën en weefsel in het wortelkanaal op te lossen en te doden.

Zelf doe ik endobehandelingen zo veel mogelijk in twee keer en daarom gebruik ik onder andere calciumhydroxide, hoewel ik voor het congres nu ook wat alternatieven aan het uitproberen ben. Ik vind behandelen in twee zittingen prettig, omdat patiënten die naar mij worden verwezen vaak al eerder problemen hebben gehad. Ik wil, als ik een patiënt behandeld heb, zeker weten dat hij geen pijnklachten meer heeft. Dat is ook voor de tandarts prettig: die wil erop kunnen vertrouwen dat hij een kroon of brug op de opbouw kan maken zonder dat de patiënt opnieuw pijnklachten krijgt.

Verwijst de tandarts-algemeen practicus te snel of te weinig door naar de tandarts-endodontoloog?
Dat verschilt per tandarts. Sommige tandartsen hebben een hekel aan endodontologie en verwijzen patiënten door zodra een behandeling iets te lastig wordt. Andere tandartsen proberen ook moeilijke behandelingen nog zelf, omdat ze juist endo erg leuk vinden om te doen. Dat pakt niet altijd goed uit, maar de DETI-scorelijst is een goede manier om te beoordelen of een endo wel of niet te lastig is. Als een algemeen practicus er niet uitkomt, is het toch het handigst om een patiënt naar een tandarts-endodontoloog door te sturen voordat er echt problemen ontstaan.

Een deel van mijn patiënten wordt verwezen vanwege een trauma. Vooral voor een kind kunnen de gevolgen daarvan ernstig zijn. Het is daarom zaak op het juiste moment de juiste handeling uit te voeren. Als bij een nog niet afgevormde wortel door een trauma een zenuw stukgetrokken is bestaat er, als je het element meteen terugzet, een kans dat hij weer ingroeit. Als dat niet mogelijk is, kan met regeneratietechnieken geprobeerd worden de zenuw weer aan te laten groeien, maar de resultaten daarvan zijn momenteel nog erg onvoorspelbaar. Wat de behandeling bij kinderen na trauma verder lastig maakt is dat ook de pulpatesten niet betrouwbaar zijn. Om te testen of de zenuw nog leeft, kun je een koud watje tegen het element aanhouden. Sommige kinderen zeggen echter wat ze denken dat je wilt horen, dus geven ze aan iets te voelen, ook al is dat niet zo. En soms reageren ze niet op de test terwijl de pulpa nog wel intact is. Het mooiste zou zijn als traumapatiënten na een ongeval direct door een tandarts-endodontoloog gezien worden, maar dat is helaas niet mogelijk. Een goed hulpmiddel voor de patiënt is de Dental Trauma App en voor tandartsen de website www.dentaltraumaguide.org.

Van de officiële klachten die in Nederland bij de klachtencommissie worden ingediend, heeft 10 tot 20% een relatie tot endodontologie, schrijft de Nederlandse Vereniging van Endodontologie op haar website. Op welke ‘missers’ zullen veel van die klachten betrekking hebben?
Een regelmatig voorkomende complicatie bij endodontologie is het afbreken van instrumenten, maar ik vind dat geen reden voor een patiënt om naar een klachtencommissie te stappen. Endodontologie is een precies vakgebied en dat breng risico’s met zich mee. Als het een algemeen practicus niet lukt om een afgebroken instrument te verwijderen, lukt het een tandarts-endodontoloog meestal wel. Het afbreken van een instrument kan iedereen overkomen, maar de tandarts moet het wel melden aan zijn patiënt. Als hij dat niet doet, begaat hij een fout die juridische consequenties kan hebben.

Tijdens het congres ENDO2014 gaat u behalve over calciumhydroxide ook in op het onderwerp irrigatie. Wat voor nieuws kunt u daarover melden?
Natriumhypochloriet is nog steeds de standaard, maar vervolgens zijn de keuzes voor een bepaalde pH-waarde en concentratie – die kan uiteenlopen van 1,5 tot 10% – bepalend voor het succes van de behandeling. Ook zijn er verschillende methoden van irrigeren: met een spuit, spoelnaald of ultrasoon geactiveerde irrigatie. Tijdens mijn lezing ga ik dieper in op de onderzoeksresultaten van de verschillende irrigantia en irrigatiemethoden. Uiteindelijk moet de toehoorder zelf beslissen wat voor hem de beste middelen en methoden zijn; ik reik enkel handvatten aan. Zelf gebruik ik meerdere irrigatiemethoden en irrigantia, uiteraard wel in een vaste volgorde. Michiel de Cleen noemt mij daarom weleens gekscherend ‘Ali Cyaankali’. Bij dode zenuwen en endodontische herbehandelingen gebruik ik ook jodium. Veel vakgenoten betwisten het nut daarvan, omdat de jodiumoplossing tot dezelfde groep als natriumhypochloriet behoort en dus geen toegevoegde waarde zou hebben. Zelf gebruik ik behalve jodium onder andere ook chloorhexidine, omdat ik erg geloof in de versterkende werking van meerdere irrigantia, hoewel ik weet dat er ook mensen zijn die daar anders over denken.

Tijdens het congres zullen we alle irrigantia met hun voor- en nadelen de revue laten passeren en ook ingaan op veelbelovende toekomstige ontwikkelingen.

Het volledige interview vindt u in de novembereditie van Dental Tribune, die verschijnt op 19 november.