Trends en ontwikkelingen in de mondzorg. Waar speelt u op in?

De telefoon gaat. U kijkt op het scherm en ziet dat het een tandarts uit uw kring is. U neemt op. Tot uw verrassing belt hij u niet over het overnemen van een dienst. “Wil jij mijn praktijk overnemen? Wij hebben dezelfde visie op de mondzorg en ik wil mijn patiënten graag aan je overdragen.” Zijn telefoontje maakt verschillende gevoelens bij u los. Het is een mooie kans die veel energie geeft. Aan de andere kant ziet u ook de vele praktische uitdagingen hiervan.

Wat zou u doen in deze situatie? Wij zien dat tandartsen steeds vaker met dit soort vraagstukken wordt geconfronteerd. Naast ketenvorming is schaalvergroting één van de trends binnen de mondzorg. Kunt u tandartsen vinden en binden aan uw praktijk? Daarnaast merken wij dat stoppende tandartsen bezorgd zijn of zij nog wel een opvolger kunnen vinden voor hun praktijk. Hoe speelt u in op de ontwikkelingen in de mondzorg? Ondernemers die hier bewust mee bezig zijn, zijn succesvoller, is onze ervaring.

Schaalvergroting
Praktijken worden groter. Deze trend van schaalvergroting zien wij ook in andere medische branches zoals de fysiotherapie en de huisartsenzorg. Verschillende praktijken zien hun patiëntenbestand groeien, zonder dat zij daar zelf gericht actie op ondernemen. Patiënten besluiten zelf om uiteenlopende redenen over te stappen naar een andere praktijk. De aantrekkende woningmarkt zorgt ervoor dat er meer nieuwbouwwoningen worden gebouwd. Praktijken in en nabij nieuwbouwwijken hebben hierdoor te maken met een sterke groei in patiëntaantallen. Daarnaast groeien praktijken doordat zij andere praktijken en patiëntenbestanden overnemen. Aan deze groei liggen strategische overwegingen ten grondslag. De uitdagingen rondom praktijkopvolging versterken deze ontwikkeling.

Tandartstekort
Jaarlijks gaan er ongeveer 260 tandartsen met pensioen. Veel van deze tandartsen hebben een kleinere praktijk met één tot twee stoelen. In de krimpgebieden neemt het aantal tandartsen relatief sterker af. Op dit moment stromen ieder jaar ongeveer 200 jonge tandartsen in op de arbeidsmarkt. Er is sprake van een disbalans, en het vergt geen hogere wiskunde om te concluderen dat deze disbalans de komende jaren zal toenemen. Het tekort wordt gedeeltelijk opgevangen door de instroom van buitenlandse tandartsen. Door de taaleis is de drempel echter wel hoger geworden. Daarnaast wordt er in veel praktijken zo efficiënt mogelijk gewerkt en worden taken gedelegeerd. Minister Bruno Bruins van Medische Zorg en Sport wil nog een stap verder gaan en de bevoegdheden van mondhygiënisten verruimen. De tandarts moet op deze manier meer ruimte krijgen voor complexe mondzorg. Deze ‘taakherschikking’ stuit op veel weerstand binnen de beroepsgroep.

Ketenvorming zet door
Naar schatting 5 tot 10% van de praktijken is onderdeel van een keten. Ketenvorming zet de komende jaren verder door. Bestaande ketens breiden uit en er is fusievorming. Daarnaast zien wij nieuwe marktpartijen toetreden. De ketens hanteren een buy and build-strategie en hebben een uitgesproken visie op overnames. Zij groeien door het doen van acquisities en het integreren van deze praktijken. Het soort praktijk, de potentie en de geografische ligging zijn hierbij vaak bepalend.

Het merendeel van de ketens kiest er tegenwoordig voor om de overgenomen praktijk niet te rebranden. De praktijk heeft immers het vertrouwen van patiënten. Hierdoor is echter niet altijd duidelijk dat de praktijk onderdeel is geworden van een keten. Het risico van rebranden is dat patiënten kunnen gaan twijfelen aan het behoud van kwaliteit en service. Een positief imago is belangrijk voor het behoud van patiënten en het behouden en aantrekken van personeel. Voor de binding van personeel is het belangrijk dat de werknemer trots is dat hij bij uw praktijk werkt en de identiteit van de praktijk aansluit bij zijn visie op de mondzorg.

Millennials binden
Door het tandartstekort zijn er veel praktijken met openstaande vacatures. In de concurrentieslag om zzp-tandartsen is het van belang te weten wat zij belangrijk vinden en hoe je hen aan je praktijk kunt binden. De huidige nieuwe generatie tandartsen wil eerst vijf tot tien jaar als zzp’er werken. Het liefst in een grotere praktijksetting waar meerdere tandartsen werkzaam zijn. Zij willen leren en zich verder ontwikkelen. Veel van collega’s kunnen leren en gezamenlijk werken, is voor hen een belangrijk deel van het werkplezier en leven. Deze generatie Y, ofwel millennials, hechten meer waarde aan flexibele uren en een goede werk-privé-balans dan andere generaties. Zowel mannen als vrouwen kiezen ervoor om niet full-time te werken. Daarnaast is zingeving voor hen van belang. Millennials willen niet alleen werken voor geld, maar ook het gevoel hebben dat ze het verschil maken in de wereld. Zij willen bijdragen aan een groter doel en naast hun werk persoonlijke ambities verwezenlijken.

In tegenstelling tot wat in de media vaak wordt belicht, merken wij dat veel jonge tandartsen de ambitie hebben om over een paar jaar een eigen praktijk te starten of over te nemen. Zij bereiden zich zorgvuldig voor op het zelfstandig ondernemerschap. Dit doen zij onder meer door masterclasses en workshops te volgen. Tijdens de opleiding zijn de verschillende aspecten van ondernemerschap onderbelicht. Jaarlijks nemen er circa 135 tandartsen deel aan de masterclass praktijkovername bij ABN AMRO. Hun ideale praktijk is modern en heeft ten minste drie tot vier kamers. Wij zien steeds vaker dat jonge tandartsen de keuze maken voor duo-ondernemerschap.

Koers bepalen
Als zorgondernemer is het soms lastig te bepalen hoe op deze ontwikkelingen in de markt in te spelen. Uw strategie moet een combinatie zijn van de kernkwaliteiten van uw praktijk en de kansen in de markt. De kernkwaliteiten vormen het DNA van uw praktijk. Waar staat u voor? Waar ligt uw kracht? Hoe reageert u op veranderingen in uw branche? Wat wilt u uw patiënten nu en in de toekomst kunnen bieden? Wat heeft u hiervoor nodig? Waarin wilt u investeren? Dit zijn lastige keuzes waar wij u graag bij helpen. Het opstellen van een ondernemingsplan kan u helpen houvast te geven bij het opzetten van uw onderneming of de koerswijziging die u wilt doorvoeren.

Kwaliteit, efficiency en flexibiliteit
U kunt het aanbod in uw praktijk uitbreiden met verschillende specialismen als u voldoende kritische massa heeft. Bovendien wordt het rendabeler om te investeren in specifieke apparatuur. Dit biedt voordelen voor uw patiënten. U kunt hierdoor meer zorg onder één dak aanbieden en er ontstaan meer mogelijkheden tot taakdelegatie. Dit vergroot de efficiency van uw praktijk. Bovendien kunt u met een groter personeelsbestand vervanging tijdens afwezigheid of ziekte beter opvangen. Aan andere kant vraagt meer personeel ook meer van u. Het wordt complexer om de praktijk goed te managen. Hierdoor ontstaat de behoefte aan ondersteunend personeel, waaronder bijvoorbeeld een praktijkmanager.

Continuïteit
Mogelijk ziet u de groei van uw praktijk als noodzakelijk om uw praktijk op langere termijn overeind te houden. De vergrijzing gaat de komende jaren voor een flinke uitstroom binnen diverse medische beroepsgroepen zorgen. Er is een mismatch tussen vraag en aanbod van praktijken. Jonge mensen werken het liefst in een grotere praktijksetting: een duo- of groepspraktijk. Door te groeien of samen te werken, kunt u de continuïteit van uw praktijk beter waarborgen.

Doordat eerstelijnspraktijken omvangrijker worden, zijn er vaak meer investeringen nodig in ICT, inventaris en het praktijkpand. Deze moeten meegroeien met de praktijk. Wanneer groei op de huidige locatie niet mogelijk is, is een praktijkverplaatsing een alternatief. Wij zien dat zorgverleners steeds vaker gaan samenwerken in een gezondheidscentrum.

Conclusie: volop kansen
Zorgverlener en ondernemer zijn, is een combinatie die veel tandartsen voor uitdagingen stelt. Veel tandartsen die wij spreken voelen zich meer zorgverlener dan ondernemer. De wens om tandheelkundige zorg te verlenen is vaak de primaire overweging om tandarts te worden. Als praktijkhouder ben je echter naast tandarts ook manager, leidinggevende en ondernemer.

Als tandarts heb je te maken met een afgebakend speelveld waarbinnen je kunt ondernemen. Het speelveld wordt onder meer begrensd door de overheid en zorgverzekeraars. Daarnaast is er sprake van toenemende regelgeving, richtlijnen en protocollen. U kunt niet alles beïnvloeden, u moet dealen met de wereld om u heen. De wetenschap dat u niet volledig in control bent, vraagt om extra lef en durf om toch te ondernemen en door te groeien.

Het is onze overtuiging dat er volop kansen zijn voor gedreven tandartsen. Belangrijke voorwaarde hierbij is dat u een met een goed onderbouwd businessplan een stevig fundament legt onder uw praktijk. Er is zeker ruimte om te ondernemen. Binnen de kaders geeft u invulling aan het ondernemerschap door de keuzes die u maakt en de doelen die u nastreeft. Uw visie op de mondzorg en uw praktijk is hierbij bepalend.

Over de auteur Thera Evers is sectorspecialist Medische en Vrije Beroepen bij ABN AMRO. Zij adviseert en begeleidt tandartsen bij diverse ondernemersvraagstukken. Thera Evers, Arjan Wijnands en Maarten den Heijer zijn branchespecialisten Mondzorg binnen ABN AMRO.

Labels: