Zzp-tandartsen over hun arbeidsrelatie: “Het is de gangbare manier, dus dan blijf je zo werken”

De meeste tandartsen die geen praktijkhouder zijn werken als zzp’er voor een praktijk. Uit cijfers van onderzoeksbureau Nivel uit 2019 blijkt dat het grootste deel van de tandartsen (mede-)praktijkeigenaar is (54%), maar daarna volgen de zzp’ers (39%). 15% van de tandartsen is werkzaam in loondienst, 3,6% is tandarts-medewerker als ‘niet-investerend partner’ en 1,3% is waarnemer, waarbij een tandarts onder meerdere categorieën kan vallen.

Onder mondhygiënisten is het werken als zzp’er weliswaar wat minder populair, maar ook in deze beroepsgroep is een aanzienlijk deel (28%) werkzaam als zelfstandige. 55% van de mondhygiënisten werkt in loondienstverband en 27 procent is (mede-)praktijkeigenaar, waarbij ook meerdere categorieën mogelijk zijn.

“Tijdens je studie lijkt het een vrij normale keus om voor het zzp-schap te gaan,” vertelt Sharon Dalhuisen, die vorige zomer afstudeerde en na twee maanden in loondienst als zzp’er aan de slag ging. “Aan het eind van je studie krijg je uitleg over het begin van je loopbaan en welke mogelijkheden daarvoor zijn. Iedereen om me heen ging vervolgens als zzp’er aan het werk. Bovendien wordt er als je solliciteert bij praktijken niet echt gesproken over loondienst. Ik ben nog wel twee maanden in loondienst geweest als tandartsassistente, om het een en ander te regelen voor mijn start als tandarts-zzp’er: mijn inschrijving bij de Kamer van Koophandel en de rest van het stappenplan van de KNMT die ik moest nalopen.”

Gangbare constructie

Rinskje van Houten heeft sinds drie jaar een eigen praktijk in Tolbert en werkte daarvoor als zzp’er. Ze geeft aan dat de zzp-constructie door financieel adviseurs wordt aangeraden. “Je houdt er netto meer aan over. Zelf vind ik het ook heel leuk om zelfstandige te zijn. Ik ben niet voor niks een eigen praktijk begonnen. Dat stukje ondernemen spreekt me erg aan,” vertelt Van Houten. Haar praktijk is nog te klein om zzp’ers in te huren, maar wellicht dat dit in de toekomst gaat gebeuren.

Ook Marieke Otten, die sinds 16 jaar als zzp’er bij verschillende praktijken werkt, vertelt dat het de gangbare constructie is. “Alle vacatures zijn voor zzp'ers. Voor mij was het dus ook geen bewuste keuze, want het zzp-schap hoort er gewoon bij. Dan blijf je ook zo werken.”

De tandartsen komen nieuwe praktijken via-via binnen of ze reageren via de vacaturebank van de KNMT. “Toen ik op zoek was naar een tweede praktijk om te werken, plaatste ik een oproepje op LinkedIn,” vertelt Dalhuisen. “Daar kreeg ik enorm veel reacties op.”

Huis kopen

Een nadeel kan zijn dat je als zzp’er risico’s draagt die de praktijkhouder niet hoeft te dragen, wat het voor praktijken gunstig maakt om zzp’ers in te huren. In coronatijd, toen tandartspraktijken tijdelijk hun deuren sloten, werd duidelijk wat de gevolgen daarvan zijn. Tandartsen die als zzp’er werken hebben in zo’n situatie geen inkomen.

Dalhuisen vertelt dat ze nadelen van haar zzp-schap ondervond toen ze recentelijk een huis wilde kopen. “Ik had nog geen jaarcijfers, omdat ik nog geen volledig boekjaar heb gewerkt. Als je in loondienst werkt, kun je gewoon een loonstrookje inleveren. Gelukkig kon mijn vriend dat wel en hebben we samen een huis kunnen kopen!”

Maar de nadelen wegen lang niet op tegen de voordelen van het zzp-schap, stelt Van Houten. “Je hebt natuurlijk meer zekerheid als je in loondienst bent, maar in ons vak heb je sowieso veel zekerheid. Je hoeft je geen zorgen te maken dat je op straat komt te staan, want er is overal werk.” Otten sluit zich hierbij aan: “Er zijn altijd genoeg alternatieven, dus ik ben altijd degene die bij een praktijk weg gaat als het niet bevalt.”

Onderdeel van het team

Veel zzp-tandartsen, zo ook Dalhuisen en Otten, werken een vast aantal dagen in de week voor een praktijk. Otten is al sinds vijf jaar voor twee dagen in de week aan de slag bij een praktijk in Burgum en Dalhuisen voor drie dagen in de week in Beilen. “Ik voel me niet een ander onderdeel van het team in Burgum dan tandartsassistenten en mondhygiënisten die wel in dienst zijn,” vertelt Otten.

Maar als je vast voor een praktijk werkt en je als onderdeel van het team op de website staat aangekondigd, ben je dan nog zelfstandige of is dit meer een soort verkapt dienstverband? De constructie ligt onder een vergrootglas, omdat die niet in elke sector goed werkt. Ook pakketbezorgers en Uberchauffeurs werken vaak (gedwongen) als zelfstandige en kunnen daarmee niet rekenen op een vast inkomen. Nieuwe wetgeving om de regels voor het werken met zzp’ers aan te scherpen is in de maak (zie kader). “Het is nu een hot topic binnen de tandheelkunde,” vertelt Dalhuisen. “Ik weet niet alle punten van de discussie, maar gelukkig worden we door de beroepsverenigingen op de hoogte gehouden.”

Duidelijk is dat de tandartsen tevreden zijn met de huidige situatie en nog niet exact kunnen duiden wat er in de wetgeving voor hen gaat veranderen. Otten denkt dat de huidige constructie heel werkbaar is voor zowel praktijkhouders als tandartsen. “Maar het zou me niks verbazen als het gaat veranderen. In de zorg kun je het beste een vaste behandelaar hebben en je wilt niet iedere drie maanden een nieuwe tandarts aan de stoel. Daarom werken veel zzp-tandartsen vaste dagen voor een praktijk, maar je kunt je afvragen of dat past binnen die zzp-constructie.” Van Houten stelt dat als zzp’ers niet meer structureel voor een organisatie kunnen werken, dat zorgt voor een stukje discontinuïteit in de tandheelkundige zorg. “Dat kan ook een negatief effect hebben op de balans in het team.”

Labels: