Zelfbeeld van tandartsen beïnvloedt hoe ze moeilijke ontmoetingen met patiënten zien

De onderzoekers constateerden dat bepaalde soorten patiënten, zoals angstige patiënten, meer stress opleveren voor tandartsen. Bovendien bleek dat patiënten die in medische omgevingen als ‘moeilijk’ worden geclassificeerd, een grotere kans hebben op psychische stoornissen. Daarom zijn patiëntgerichte empathische vaardigheden cruciaal, in combinatie met introspectie en metacognitieve vaardigheden. Dit om de behoeften van de patiënt en zijn begrip van de situatie te begrijpen en de behoeften en interpretatie van de tandarts van de situatie van de patiënt.

Volgens het onderzoek is het kunnen begrijpen en beschouwen van de eigen mentale toestand en die van anderen een belangrijke metacognitieve vaardigheid. Deze vaardigheid van reflectief functioneren wordt mentalisatie genoemd. Er bestaan drie primaire manieren van mentaliseren: oprecht mentaliseren, hypermentaliseren (overmoedig zijn in het begrijpen van mentale toestanden) en hypomentaliseren (gebrek aan vertrouwen). Oprechte mentalisatie erkent de inherente onzekerheid van het kennen en begrijpen van mentale toestanden. Het vermindert de kans op stressvolle ontmoetingen, maar bevordert ook de veerkracht bij stress. Mensen die neigen naar hypomentalisatie hebben een lagere KvL door een constante onzekerheid over de mentale toestand van anderen, wat leidt tot stress en sociale conflicten. Overmoedig mentaliseren daarentegen, hoewel mogelijk schadelijk op sommige gebieden, leidt vaak tot meer geluk en positieve resultaten in sociale situaties.

In het huidige onderzoek werd een anonieme online enquête afgenomen onder ongeveer 165 tandartsen en vijfdejaars tandheelkundestudenten van drie Noorse universiteiten. Deze enquête bepaalde hun mentaliseringsneigingen met behulp van de Reflective Functioning Questionnaire, hun KvL met behulp van de Satisfaction with Life Scale en hun perceptie van moeilijke ontmoetingen met patiënten. De respondenten gaven aan hoe moeilijk ze zes typen patiënten vonden: kritisch, angstig, agressief, blij, betrouwbaar en onverschillig. Ze vermeldden de frequentie en mate van blootstelling aan moeilijke ontmoetingen.

Uit de analyse bleken geen sekseverschillen in KvL of ervaren frequentie van moeilijke ontmoetingen. Studenten Tandheelkunde vonden agressieve patiënten uitdagender dan tandartsen. De meeste respondenten beschouwden agressieve en kritische patiënten als moeilijk, gevolgd door angstige en onverschillige patiënten. Respondenten kwamen meestal blije en betrouwbare patiënten tegen en zelden agressieve patiënten. Mentaliseringsneigingen beïnvloedden de perceptie: overmoedige behandelaren meldden minder moeilijkheden dan minder zelfverzekerde behandelaren. Overmoed correleerde met een hogere kwaliteit van leven. Er werd een negatief verband gevonden tussen blootstelling aan moeilijke ontmoetingen en KvL.

De onderzoekers stelden dat als mondzorgprofessionals geloven dat ze het gedrag en de mentale toestand van patiënten begrijpen, ze minder onzeker zijn in hun interacties. Het helpt hen het gevoel te geven dat ze hun eigen mentale toestand en die van anderen goed kunnen inschatten, waardoor ze agressieve, kritische en angstige patiënten minder moeilijk vinden. Beoefenaars met een gebrek aan mentalisatievaardigheden kunnen zich echter onveilig en onzeker voelen in interacties met patiënten. Noch overmoed noch gebrek aan vertrouwen in het begrijpen van zichzelf en anderen zorgt voor een optimale omgang met patiënten.

Effectieve mentalisatie kan helpen bij het herkennen van en de omgang met emotionele toestanden van patiënten, wat invloed heeft op stressniveaus en mogelijke burn-out bij tandartsen. Er zijn echter verschillen in de nauwkeurigheid van tandartsen bij het herkennen van bepaalde emotionele toestanden. Succesvolle mentalisatie kan leiden tot positieve resultaten voor zowel patiënten als tandartsen, terwijl fouten hierin de therapeutische relatie kunnen schaden.

Emotionele bekwaamheid en mentalisatie spelen een cruciale rol in stressbestendigheid. Dit onderzoek benadrukt hoe belangrijk het is om rekening te houden met de psychologische en emotionele competenties van tandartsen. Niet alleen voor hun professionele en persoonlijke succes, maar ook voor het verbeteren van de patiëntenzorg. De onderzoekers wijzen er daarom op dat het nodig is het bewustzijn van metacognitieve vaardigheden binnen de tandheelkunde te vergroten.

Het onderzoek, getiteld ‘Quality of life, mentalization, and perception of challenging patient encounters in dentistry: A cross-sectional study’, werd op 7 juli 2023 online gepubliceerd in BDJ Open.

Labels: