“Articulatiepapier meet niets, met T-Scan analyseer je beetregistratie”

Windowsproduct
Als iemand weet wat de mogelijkheden van de T-Scan zijn voor de dentale branche, is het Robert Kerstein wel (zie kader). Aanvankelijk was de T-Scan een stand-alone-apparaat waarbij er met verschillende sensoren en inkten van verschillende samenstelling gewerkt moest worden om de beet te registeren. De echte doorbraak kwam toen in 1995 het apparaat gekoppeld kon worden met de software van Windows. De herontwikkeling in een Windows-product maakte het apparaat toegankelijk en geschikt voor veel meer toepassingen in de tandheelkunde. Het werd toen bijvoorbeeld gemakkelijker de hele tandboog in beeld te brengen, ook als er elementen ontbraken.

Met de techniek kan de occlusie worden geregistreerd en gemeten bij bijvoorbeeld kronen, bruggen, veneers, keramiek, kortom al het restauratieve werk. Kerstein: “De T-Scan heeft steeds meer kunnen inspelen op de behoefte van de tandarts. De technologie helpt problemen op te lossen.” Er wordt gemeten hoe de druk is in de hele tandboog. Als er aan één kant geen druk is, betekent dat dat er in een ander deel des te meer druk zal zijn.

Ook bij het plaatsen van implantaten heeft de T-Scan toepassing gevonden. Het systeem geeft een waarschuwing als te veel druk wordt gegeven. Implantaten veroorzaken volgens Kerstein relatief veel breuken en fracties voor de opbouw, het restauratieve deel. Daarbij moet men bedenken dat implantaten bij bijten niet meebewegen. De krachten botsen terug op de tanden, waardoor er breuken kunnen ontstaan.

De T-Scan is ook zeer geschikt om TMD-problemen te helpen oplossen, zegt Kerstein, die veel patiënten met onbegrepen kaakgewrichtsklachten in zijn praktijk in Boston doorverwezen krijgt. Over de oorzaken van TMD bestaan veel misverstanden. Vaak wordt gedacht dat psychische problemen ten grondslag liggen aan kaakgewrichtsproblemen, maar uit onderzoek blijkt volgens Kerstein dat in 90% van de gevallen de beet, en dus een slechte occlusie, de oorzaak is. Na detectie kan het probleem in twee tot drie maanden opgelost zijn, is zijn ervaring. “TMD is dan een van de symptomen en niet het probleem.”

Over Robert Kerstein Founding father van de T-Scan was (in 1984) een van Kersteins hoogleraren van het Massachusetts Institute of Technology. Hij ontwikkelde de eerste versie van de scanmethode met vier ingenieurs.Vanaf het begin, hij was 25 jaar en nog niet zo lang afgestudeerd als tandarts, is Kerstein betrokken bij de ontwikkeling van de technologie en de software. De Amerikaan was en is vooral geïnteresseerd in de dentale toepassingen.Kerstein benadrukt dat hij een onafhankelijk onderzoeker is. Hij is niet in dienst en heeft geen financiële belangen in de Amerikaanse firma Tekscan die de T-Scan produceert. Hij krijgt dus ook geen percentage van de verkoop. Sinds 1997 is hij wel officieel betaald adviseur. Kerstein wordt bijvoorbeeld gevraagd – tegelijk met een tiental andere tandartsen – nieuwe softwaretoepassingen te testen op kwaliteit en efficiency. Maar zijn belangrijkste rol is tegenwoordig adviseren over onderzoek en over te publiceren artikelen met betrekking tot deze technologie. “Niet iedereen begrijpt altijd wat hij aan het onderzoeken is,” zegt hij. Zelf heeft hij de laatste 35 jaar meer dan 50 artikelen geschreven over digitale occlusietechnologie, onder meer voor studieboeken. Daarnaast probeert hij als een soort ambassadeur met lezingen en workshops het apparaat en de technologie te implementeren over de hele wereld. Zo was hij begin oktober in Nederland op uitnodiging van Easier Dental Care, distributeur van de T-Scan in ons land, om enkele workshops te geven.

Geen informatie
Veel tandartsen hebben geleerd om er met articulatiepapier achter te komen waar het ongemak zit bij bijten en druk na behandelingen. Maar de afdrukken op papier en de inktplekken op de tanden geven, volgens Kerstein, geen enkele informatie. “In 80% van de gevallen wordt die informatie verkeerd gebruikt.” De problemen houden dus aan, de patiënt komt terug en de tandarts moet opnieuw onderzoek doen. Niet zelden komt het voor dat een patiënt drie jaar na het plaatsen van een kroon nog steeds last heeft, terwijl het probleem gelijk met het plaatsen van de kroon verholpen had kunnen zijn. Geen andere technologie dan die van de T-Scan kan dat volgens Kerstein blootleggen.

Robert Kerstein: “Deze technologie helpt problemen op te lossen.” 

Weerstand
Als deze technologie schijnbaar op zoveel gebieden succesvol is, waarom duurt het dan zo lang voordat die massaal is geïmplementeerd? Kerstein heeft een simpele verklaring. “Tegen alle veranderingen is weerstand. Dit is in feite een ontregelende technologie. De T-Scan heeft veel dingen blootgelegd die incorrect zijn aangeleerd in de tandheelkunde. Men moet de waarheid willen zien, maar veel universiteiten willen er niet aan. Ze denken nog steeds dat druk en wrijving kunnen worden gemeten met articulatiepapier dat de juiste drukpunten zou aangeven. Maar die plekken hebben niets te maken met waar de krachten worden uitgeoefend. De tandarts handelt dus incorrect door naar die plekken te kijken. De weerstand in dus niet zozeer gericht tegen de T-Scan, maar tegen de gedachte dat articulatiepapier niet goed zou werken.”

In Nederland wordt de technologie inmiddels wel op de universiteiten van Groningen en Nijmegen toegepast, al maakt het nog geen vast onderdeel uit van het curriculum.

Kerstein vindt ook niet dat de aanschafsprijs van rond de 11.000 euro een bezwaar zou moeten zijn voor een nieuwe digitale techniek als deze. Een intraorale scanner kost nog veel meer, geeft hij aan. Hij vindt het een redelijke prijs voor de vele problemen die de scan kan oplossen. Alleen is het tegen de perceptie dat articulatiepapier vrijwel niets kost, moeilijk opboksen. “Maar dan heb je ook niets voor niets,” constateert Kerstein droog.

In het verleden merkten critici vaak op dat er onvoldoende bewijs zou bestaan voor de effectiviteit van de T-Scan. Kerstein wijst deze kritiek stellig van de hand. Volgens hem is er genoeg onafhankelijk onderzoek dat de waarde van de technologie aantoont. Inmiddels zijn in gerenommeerde tijdschriften rond de vierhonderd artikelen over de technologie verschenen.

Geloof in vooruitgang
Op de vraag of hij zich op dit gebied een beetje een profeet voelt, moet Kerstein lachen. Nee, dat gaat hem te ver. “Ik probeer de voordelen te ontdekken voor occlusie, en deze technologie levert daar een serieuze bijdrage aan.” Wat hem betreft wordt de T-Scan een standaard in de tandheelkunde en wordt het articulatiepapier alleen nog gebruikt als hulp bij locatiebepaling en niet meer voor analyse van kracht.

Op het gebied van infecties meten, en bij orthodontie en endodontologie, ziet Kerstein voor deze technologie nog veel meer mogelijkheden. Veel beugeldragers komen na een tiental jaar met beetproblemen die misschien voorkomen hadden kunnen worden. En hij denkt ook dat veel endo’s niet gedaan hoeven worden, omdat niet de tandzenuwen, maar de beetdruk de pijn veroorzaakt. Een volgende belangrijke stap wordt om de T-Scan te integreren in de hele digitale workflow.

Meer informatie over wat de T-Scan is en doet is te vinden op www.tscan.nl. Meer over Robert Kerstein op www.drrobertkerstein.com.

Belangrijke studies volgens Robert Kerstein Kerstein, R.B., Lowe, M., Harty, M., & Radke, J . (2006). A Force reproduction analysis of two recording sensors of a computerized occlusal analysis system. Journal of Craniomandibular Practice, 24(1), 15-24. Koos, B., Godt, A., Schille, C., & Goz, G. (2010). Precision of an instrumentation-based method of analyzing occlusion and its resulting distribution of forces in the dental arch. Journal of Orofacial Orthopedics, 71,403-10. Koos, B., Holler, J., Schille, C., Godt, A. (2012). Time-dependent analysis and representation of force distribution and occlusion contact in the masticatory cycle. Journal of Orofacial Orthopedics, 73,204-14. Qadeer, S., Kerstein, R.B., Yung-Kim, R.J., Huh, J.B., & Shin, S.W. (2012). Relationship between articulation paper mark size and percentage of force measured with computerized occlusal analysis. Journal of Advanced Prosthodontics,4, 7-12. Sutter, B.A. (2017). A digital poll of dentists testing the accuracy of paper mark subjective interpretation, CRANIO®, 9, 18 DOI:10.1080/08869634.2017.1362786