DT News - Netherlands - “Die taakherschikking komt er echt wel”

Ben Adriaanse

di. 16 mei 2017

Bewaar

Een rustige inwerkperiode? Vergeet het maar. Toen Manon van Splunter-Schneider in april 2016 voorzitter werd van NVM-mondhygiënisten, belandde zij direct in een giftige politieke arena. De discussie over taakherschikking barstte los, en ook in het Kennisinstituut Mondzorg werd de rol van de mondhygiënist betwist. Een jaar na haar aantreden maakt Van Splunter-Schneider in gesprek met Dental Tribune de balans op. Vandaag deel 2: taakherschikking in de mondzorg.

Als ik aankondig dat we bij het onderdeel ‘taakherschikking’ zijn aangekomen, ontsnapt Van Splunter-Schneider eerst een diepe zucht, maar daarna veert ze op in haar stoel. “Kom maar op!” zegt ze met een strijdbare glimlach. We lopen door een stekelig dossier vol gevoeligheden.

Als de mondhygiënist nu al zoveel waarde toevoegt, waarom is de taakherschikking dan zo ontzettend belangrijk voor NVM-mondhygiënisten? Is het een principekwestie geworden?
Nee, het gaat erom dat een mondhygiënist optimaal kan bijdragen aan de efficiëntie, continuïteit en toegankelijkheid van de mondzorg. De taakherschikking kan daar ontzettend veel voor betekenen (zie kader).

Waarom taakherschikking op deze drie punten nodig is, aldus Manon van Splunter-Schneider

“Bij anesthesie, waarvoor nu nog een opdracht van de tandarts nodig is, is in het veld veel onduidelijkheid over wie de verantwoordelijkheid draagt als er iets fout gaat. Is dat de tandarts die de opdracht gaf, of de mondhygiënist die de anesthesie toepaste? Een gevolg kan zijn dat tandartsen die opdracht liever niet meer geven, waardoor de patiënt naar een tandartspraktijk moet om verdoofd te worden. Bij een zelfstandig bevoegde mondhygiënist draagt die ook duidelijk zelf de verantwoordelijkheid. Dat schept helderheid in het veld.
Als een mondhygiënist zelfstandig bevoegd is voor de behandeling van primaire caviteiten wordt onze beroepsgroep bij de jeugd veel beter inzetbaar. De zorg voor deze groep, waar de mondhygiënist toch al een belangrijke rol speelt, kan dan ook doorgaan als er geen tandarts beschikbaar is.
Röntgen zal de grootste verandering zijn, omdat er niet alleen een opdracht nodig is, er moet ook een tandarts aanwezig zijn. Wat als er geen tandarts aanwezig is, of je werkt als zelfstandige? Dan kun je geen foto nemen, terwijl je wordt opgeleid om te beoordelen wanneer het verantwoord en nuttig is om dat te doen vanuit het oogpunt van het leveren van goede mondzorg. Op dit moment hebben wij te maken met tandartsen die weinig foto’s toesturen, of foto’s die voor ons minder ideaal zijn, zoals horizontale bitewings terwijl dat een verticale had moeten zijn.”

De start van de AMvB met het taakherschikking-experiment zou in februari 2018 zijn, maar het is inmiddels duidelijk dat dit niet gaat gebeuren. Hoe zal het nu gaan, denkt u?

Ik heb er nog steeds vertrouwen in dat het experiment in 2018 gaat starten. Ook nu het definitieve besluit doorgeschoven lijkt te worden naar het volgende kabinet. Ik had er nog even vertrouwen in dat minister Schippers ook in haar demissionaire rol dit dossier kon afsluiten. Maar toen werd zij (in)formateur en ik verwacht niet dat haar waarnemer Martin van Rijn hierover besluiten gaat nemen. Hoe dan ook verwacht ik dat de volgende minister met de taakherschikking zal verdergaan.

Namens NVM-mondhygiënisten is van meet af aan gepleit voor de taakherschikking, omdat mondhygiënisten daar competent voor zouden zijn. Waarom wordt het al dan niet competent zijn pas nu zorgvuldig uitgezocht, op aandringen van de minister? Had dat niet het startpunt moeten zijn?
Dat we competent zijn, daarvan ben ik overtuigd. Maar in hoeverre die competenties op dit moment gelijkwaardig zijn aan Tandheelkunde en of het veld het als voldoende ziet om de zelfstandige verrichtingen uit te voeren, dat zal nu bekeken moeten worden. Het is goed dat het wordt uitgezocht, maar ik heb er alle vertrouwen in.

In de opleidingen Mondzorgkunde is aandacht voor röntgen, maar minder dan in de opleidingen Tandheelkunde. Is het wel voldoende om deze en de andere verrichtingen zelfstandig uit te voeren?
Dat is wat nu wordt uitgezocht. Uiteraard hebben wij niet evenveel scholing gehad in bijvoorbeeld röntgen, maar op het gebied van cariologie en parodontologie zijn de opleidingen min of meer gelijkwaardig. Ook voor anesthesie voldoet de opleiding mondzorgkunde. Mondhygiënisten worden niet in het volledige tandheelkundige spectrum opgeleid, maar kunnen wel inschatten of iets ‘pluis of niet pluis’ is, zodat een tandarts ingeschakeld kan worden als dat nodig is.

Een bij ACTA werkzame expert stelde recentelijk: “Er zou meer dan honderd uur onderwijs voor nodig zijn om het niveau van mondzorgkundigen op te trekken tot ‘in staat zelfstandig röntgenfoto’s te indiceren voor parodontale en cariësdiagnostiek en de verantwoordelijkheid voor stralingsdiagnostiek te kunnen hebben’.”
Met die expert ben ik het simpelweg niet eens. Het is goed dat straks alle meningen, ook deze, worden afgewogen. Wat is emotie, wat zijn de feiten? Mondhygiënisten zullen straks een certificaat stralingshygiëne moeten halen, net als tandartsen dat tien jaar geleden hebben moeten doen. We hebben nu al cursussen klaarliggen. We kunnen onze achterban binnen een jaar bijspijkeren op de gebieden waar dat nodig zou zijn. Dan voldoe je aan de wettelijke normen, en dat is een cursus van één dag.

Dus geen honderd uur.
Nee.

Zou het op een compromis kunnen uitdraaien, waarbij het boren en vullen van primaire caviteiten en anesthesie wel zelfstandige handelingen worden, maar röntgen niet?
Daarmee vraag je in feite of ik zaken die we nodig hebben om professioneel te kunnen werken, overboord wil gooien om een lastige discussie uit de weg te gaan. Liever wat extra bij- en nascholing, als dat moet, dan dat we accepteren dat we ons vak – en de mondzorg – minder vooruit brengen dan we willen.

Tussen tandartsen en mondhygiënisten is op de werkvloer soms wrijving ontstaan door de hoogoplopende discussies.
Dat klopt en dat vind ik heel kwalijk en onnodig. We voeren uiteindelijk een elementaire discussie over hoeveel ruimte en vertrouwen je elkaar geeft. In een goede relatie moet het soms ook stevig klappen om er daarna sterker uit te komen. Conflicten mijden en het vooral gezellig houden, daar wordt de patiënt niet beter van. Elke verandering roept weerstand op, maar als het de mondzorg beter maakt, is het nu een moment om door die weerstand heen te breken.

Toch adviseerde u in het Nederlands Tijdschrift voor Mondhygiëne uw leden om “discussies met tandartsen die tegen taakherschikking zijn, te mijden.” Vanwaar die waarschuwing?
Dat advies geldt vooral voor sociale media. Als je wordt geprovoceerd en gaat reageren, doe je dat defensief en dus niet vanuit je eigen kracht. Je ziet al snel dat mondhygiënisten in een hoek worden gedrukt en er over en weer een ongenuanceerd steekspel ontstaat. Resultaat is dat we als mondzorg weer naar buiten uitstralen dat we rollebollend over straat gaan. Vandaar dat we onze leden adviseren daar niet in mee te gaan.

Onder andere de KNMT en ANT vinden dat de mondzorg duurder wordt en kwalitatief achteruitgaat door de taakherschikking.
Daar is geen bewijs voor. Welke argumenten hebben ze dat taakherschikking de mondzorg duurder maakt, slechter, onveiliger en noem maar op? Je bespaart op lange termijn juist kosten, omdat je door meer preventie uiteindelijk minder aan curatie kwijt bent. En je verlaagt de opleidingskosten van het arsenaal aan mondzorgverleners. Worden meer handelingen op hbo-niveau verricht, dan scheelt dat absoluut in het mondzorgbudget.

De KNMT en ANT, maar ook patiënten hebben zich uitgesproken voor ‘een zo hoog mogelijke behandelaar aan de stoel’.
Tja. Ik ga ook het liefst elke keer uit eten in een sterrenrestaurant. Maar is dat reëel? Het lijkt me vooral belangrijk dat de hoogst opgeleide zorgverlener er is wanneer die nodig is. Elke patiënt heeft er recht op dat er een tandarts beschikbaar is, maar dan hoeft die tandarts niet per se ingezet te worden voor elke mogelijke behandeling.

Patiënten spraken in een enquête duidelijk de wens uit dat de tandarts de regie houdt.
Bij dat soort onderzoeken vraag ik me af: zijn de onderzochte patiënten bekend met een mondhygiënist? Want het is lastig om zorgverleners te vergelijken als je alleen bij een tandarts zit. Dat is namelijk ook onderzocht. Wie bij een mondhygiënist onder behandeling was, hechtte veel minder sterk aan de regierol van de tandarts. De zorgvraag zou moeten bepalen wie de regie voert, of, nog beter: de patiënt voert de regie over zijn eigen zorg.

Heeft u de indruk dat de verenigingen hetzelfde in de discussie staan als hun achterban? Zijn tandartsen massaal contra taakherschikking en mondhygiënisten pro?
Onder tandartsen is het beeld vrij divers. Sommigen graven zich sterk in en aarzelen niet om mij soms keihard persoonlijk aan te vallen. Anderen kunnen zich niet vinden in de toon waarop hun belangen behartigd worden, of reageren in de trant van: wat een gedoe allemaal, laten we gewoon gaan samenwerken met elkaar. Want, en dat hoor je heel vaak, áls er intensief wordt samengewerkt tussen tandarts en mondhygiënist, gaat dat in het algemeen erg goed.
Van onze eigen achterban staat het merendeel erachter. Andere geluiden komen bijvoorbeeld van collega’s die erg paro-minded zijn en geen behoefte voelen zich te richten op de behandeling van primaire caviteiten. Maar als je het hebt over de toekomst van ons beroep en de toegevoegde waarde bij de behandeling van primaire caviteiten bij de jeugd, staan mondhygiënisten daar zeker voor open.

Veel tandartsen juichen de groeiende rol van preventieassistenten toe, maar reageren met afgrijzen op taakherschikking. Hoe verklaart u dat?
Het is gezien de toon van de huidige discussies vreemd dat taakdelegatie nooit een issue is geweest en daardoor veel sneller heeft kunnen gaan dan de taakherschikking. Door taakdelegatie zijn er zorgverleners met niet eens een opleiding of een vastgesteld deskundigheidsgebied aan het werk. Het is begrijpelijk dat tandartsen het werk graag dicht bij zich houden, zowel qua financiën als kwaliteitscontrole. Maar bij het op grote schaal taken delegeren aan de preventieassistent kun je meer vraagtekens zetten dan bij een zelfstandiger werkende mondhygiënist die daartoe is opgeleid. Ik zou zeggen: zorg eerst eens voor een goede mbo-opleiding niveau 4 voor preventieassistenten.

In de discussie heeft NVM-mondhygiënisten een pittige ‘tegenstander’ in de KNMT en ANT, maar het afgelopen kabinet leek taakherschikking voor te staan. Ervaart u dat ook zo?
Ik denk dat we de politiek in het algemeen zeker mee hebben, de ene partij natuurlijk meer dan de andere.

De Haagse sympathie voor de taakherschikking gaat zelfs zover dat ‘minder gewenste’ passages, bijvoorbeeld over een te geringe kennis van mondhygiënisten over röntgen, in beleidsstukken werden weggelakt.
Dat verhaal ging begin dit jaar rond, maar is echt totale onzin. Stemmingmakerij om voor verwarring te zorgen.

De beleidsstukken zijn in beide versies terug te lezen, met en zonder onleesbaar gemaakte passages. Er lijkt doelbewust te zijn ‘gelakt’ in het voordeel van taakherschikking, suggereerde de ANT, en SP-Kamerlid Henk van Gerven ondervroeg minister Schippers erover.
Waar zij aan voorbijgaan, is dat de mensen wier citaten werden weggelakt, daar om diverse redenen zelf om gevraagd hadden. Er heeft absoluut geen ambtenaar zitten censureren of iets dergelijks. Die verwijten slaan dus nergens op, maar het is wel een typisch geval van hoe de discussie wordt vertroebeld. Dat vind ik echt jammer.

Tot slot kijken we in de toekomst. Zal na het doorzetten van de taakherschikking de mondhygiënist nog meer taken van de tandarts willen overnemen, of is het dan ‘klaar’?
Ik denk dat het daarbij blijft, omdat we anders onze preventieve focus geweld aandoen. Het lijkt me daarom erg onwaarschijnlijk dat er nog meer taken bij komen. Wat dat betreft kan ik tandartsen geruststellen.

To post a reply please login or register

VGerelateerde artikelen

“Die taakherschikking komt er echt wel” – deel 1

Een rustige inwerkperiode? Vergeet het maar. Toen Manon van Splunter-Schneider in april 2016 voorzitter werd van NVM-mondhygiënisten, belandde zij ...

Op bezoek bij acht toppraktijken – deel 2

Eindelijk was het zover: een bezoek aan de acht genomineerden voor de verkiezing tot Tandartspraktijk van het jaar 2017. We stapten in de auto en reisden ...

Komt er een cao voor tandartsassistenten?

Voor tandarts- en preventieassistenten is er al bijna twintig jaar geen collectieve arbeidsovereenkomst (cao) meer. Tot eind 2022 gold er een KNMT ...

Is de 'endo' echt zo lastig?

In de beschrijving van congressen en cursussen over endodontologie klinkt het regelmatig: de wortelkanaalbehandeling is één van de lastigste onderdelen ...

Hybris oftewel hoogmoed komt voor de val

Je kunt beter leren van andermans fouten dan van je eigen fouten. Zo werd het symposium ‘Leerzame mislukkingen in de mondzorg’ aangeprezen. Het werd –...

Rondetafeloverleg over taakherschikking

HOUTEN – De Tweede Kamer is van plan een rondetafelgesprek over mondzorg te organiseren. De aanleiding hiervoor is de brief die minister Schippers ...

Acht jaar cel voor 'horrortandarts'

NEVERS, FRANKRIJK - De Nederlandse tandarts Mark van N. is door een rechter in Frankrijk veroordeeld tot acht jaar cel. Ook mag hij nooit meer zijn beroep ...

Taakherschikking: waar kiest de patiënt voor?

Er is al veel gesproken over het besluit van de minister om de mondhygiënist o.a. zelfstandig kleine vullingen te laten aanbrengen en röntgenfoto’s te ...

Acht jaar cel geëist tegen ‘horrortandarts’

NEVERS, FRANKRIJK – De Nederlandse ‘horrortandarts’ Mark van N. heeft maandag acht jaar cel tegen zich horen eisen door de Franse openbaar...

Nieuw kunstmatig glazuur harder en duurzamer dan echt tandglazuur

BEIJING, CHINA – Tandglazuur moet hard genoeg zijn om schade te voorkomen, maar ook elastisch genoeg om niet te breken tijdens jaren tandenknarsen. Voor ...

Opleiding

Live webinar
wo. 24 april 2024
7:00 (CET) Amsterdam