DT News - Netherlands - Casuïstiek AVG en zorgwetgeving deel 3: U gebruikt het dossier, maar niet voor patiëntzorg

Search Dental Tribune

Casuïstiek AVG en zorgwetgeving deel 3: U gebruikt het dossier, maar niet voor patiëntzorg

(foto: Canva/filmfoto)
Annemarie Smilde en Erik van Dam

Annemarie Smilde en Erik van Dam

zo. 12 juni 2022

Bewaar

Veel mondzorgverleners vragen zich af hoe de privacywetgeving precies uitpakt binnen de gezondheidszorg. Meer in het bijzonder: hoe verhoudt deze zich tot de diverse onderdelen van de Nederlandse zorgwetgeving? Annemarie Smilde en Erik van Dam (beiden VvAA) schenen hierop hun licht in Dental Tribune nr. 10 (december) van vorig jaar, onder de noemer ‘AVG en zorgwetgeving’. In een serie lichten ze in Dental Tribune de drie in december beschreven situaties nader uit aan de hand van enkele concrete casussen. Deze keer gaan de voorbeelden over het gebruik  van het dossier voor andere doeleinden dan patiëntzorg.

Casus 1

Delen informatie

Casus 1 over het delen van informatie met andere zorgverleners is te vinden op p. 10 in het februarinummer van Dental Tribune.

Casus 2

Inzage en aanpassing

Casus 2 over verzoeken om inzage en aanpassing van een dossier op verzoek van een patiënt is te vinden op p. 10 in het meinummer van Dental Tribune.

Mondzorgverleners verwerken patiëntgegevens voor de uitvoering van de behandelingsovereenkomst. Dit kan voor de zorgverlening zijn, maar ook voor andere doeleinden, zoals kwaliteitsdoeleinden, het verweer tegen een klacht of claim of wetenschappelijk onderzoek. Ook bij deze drie voorbeelden is naast de zorgwetgeving kennis van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) van belang. We lopen ze in deze publicatie langs.

Kwaliteitsdoeleinden

In de imaginaire praktijk Van der Stoel schrijft de jonge tandarts Inge Kroon bij een hiervoor (bekend) allergische patiënt Amoxicilline voor. Zodra het onjuiste voorschrijven haar ter ore komt, wil Kroon dit incident registreren in het daarvoor bedoelde Veilig Incidenten Melden (VIM)-systeem. Tandarts Kroon vraagt zich af of toestemming van de patiënt vereist is voor de vermelding van diens gegevens.

Voor het registreren van patiëntgegevens in het VIM-systeem zelf is geen expliciete toestemming van de patiënt nodig. De patiënt kan wel bezwaar maken tegen de registratie. Voor het gebruik van patiëntengegevens voor kwaliteitsdoelen, zoals bij een VIM-onderzoek, mag toestemming worden verondersteld. Deze doelen liggen namelijk in het verlengde van het oorspronkelijke doel van de dossiervoering: het verlenen van goede zorg. Dit uitgangspunt ten aanzien van verwerking van patiëntgegevens voor VIM-onderzoek is wettelijk vastgelegd in de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz).

Ook de AVG staat de verwerking van gegevens voor deze kwaliteitsdoelen zonder expliciete toestemming toe, mits de patiënt geïnformeerd is over dit gebruik én over de mogelijkheid om hiertegen bezwaar te maken. Aan deze informatieplicht wordt voldaan door de uitleg op te nemen in een online privacystatement of een patiëntfolder.

Overigens moet wel altijd eerst nagegaan worden of het nodig is voor deze doelen tot de patiënt herleidbare gegevens te gebruiken. Is dat niet geval, bijvoorbeeld bij bespreking van het incident binnen een IQual- groep, dan mogen de gegevens alleen in de geanonimiseerde vorm gebruikt worden.

Verweer bij klachten en claims

De allergische patiënt dient een tuchtklacht in tegen tandarts Kroon en claimt daarnaast vergoeding van de geleden schade. Kroon vraagt zich af of zij toestemming van de patiënt nodig heeft om dossierinformatie te verstrekken aan het tuchtcollege en de betrokken aansprakelijkheidsverzekeraar.

De richtlijn ‘Omgaan met medische gegevens’ (KNMG, april 2021) bevat een uitwerking van het beroepsgeheim en de (Uitvoeringswet) AVG in geval van gebruik van medische gegevens in juridische procedures. De richtlijn is ook op mondzorgverleners van toepassing:

  • In een procedure bij een tuchtcollege hebben BIG-geregistreerde mondzorgverleners geen toestemming nodig voor het gebruik van medische gegevens, voor zover dat nodig is voor hun verdediging.
  • Voor het verstrekken van gegevens aan een aansprakelijkheidsverzekeraar of aan een rechter in een procedure over de schadeclaim, is wél expliciete toestemming van de patiënt vereist.
  • In een Wkkgz- klachtentraject is het delen van relevante gegevens met de klachtenfunctionaris zonder toestemming toegestaan. Voor een eventueel vervolgtraject bij de geschilleninstantie bepaalt de KNMG-richtlijn nu nog dat toestemming is vereist voor het gebruik van medische gegevens. Een recente uitspraak hierover van het Centraal Tuchtcollege in april 2022 brengt hierin mogelijk verandering (CTG 13 april 2022, ECLI:NL:TGZCTG:2022:87)

Wetenschappelijk onderzoek

Praktijkhouder Jan van der Stoel wordt door collega’s van een universitair medisch centrum gevraagd om patiëntgegevens te delen voor wetenschappelijk onderzoek. Van der Stoel vraagt zich af of hij de betreffende patiënten om toestemming moet vragen. En in het geval van eigen onderzoek?

Als het niet mogelijk is om het wetenschappelijk onderzoek te verrichten met geanonimiseerde gegevens, dan is expliciete toestemming van patiënten het uitgangspunt bij onderzoek door derden, volgens de Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst (WGBO). Dat geldt dus ook voor onderzoekers uit de eigen praktijk, die niet rechtstreeks betrokken zijn bij de behandeling van de patiënten. Voor eigen patiënten geldt de toestemmingseis ook, maar dan vanuit de Uitvoeringswet AVG. Dit is eveneens het geval als de onderzoeker wél zelf rechtstreeks bij de behandeling is/was betrokken. Kortom: voor het  gebruik van niet-geanonimiseerde gegevens is áltijd toestemming van de patiënt vereist.

Voor de geldige toestemming is uitgebreid informeren van de patiënt over doel en specifieke inhoud van een onderzoek niet vereist. Algemene informatie over het onderzoeksdoel en -terrein volstaat. De Uitvoeringswet AVG en de WGBO kennen beide uitzonderingen op het toestemmingvereiste, bijvoorbeeld als het vragen van toestemming een onevenredige inspanning vergt. Wel moet dan aan extra zorgvuldigheidseisen worden voldaan.

In de Gedragscode Gezondheidsonderzoek van de Stichting Commissie Regelgeving Onderzoek (COREON, januari 2022) staat op een zeer toegankelijke wijze per situatie beschreven hoe zorgvuldig te handelen bij gebruik van gegevens voor wetenschappelijk onderzoek.

 

To post a reply please login or register
advertisement
advertisement