Wweet: Weet wat je eet

In haar werk met kinderen met extreme angst, een beperking of een taalachterstand bij het Centrum Bijzondere Tandheelkunde (CBT Vogellanden) in Zwolle is voeding vaak een belangrijk gespreksonderwerp, vertelt Harkes-Ravenhorst. Aan de hand van plaatjes op een verrijdbaar whiteboard kan ze eet- en drinkgedrag uitstekend bespreekbaar maken met de kinderen en hun ouders, ook al is er soms een taalbarrière.

Bij het CBT Vogellanden heeft ze het voortouw genomen voor de ontwikkeling van deze tool, die ‘Wweet’ is gaan heten. Wweet staat voor: Weet wat je eet. Daarmee willen mondzorgverleners kinderen en ouders bewust maken van de invloed van eten en drinken op de mondgezondheid. Dit past in de werkwijze van het CBT Vogellanden, waarbij er veel aandacht is voor een gezonde leefstijl. Bij een gaatje wordt het gebit van het kind hersteld én wordt aandacht besteed aan goed poetsen en gezonde voeding. Daarnaast wil men dat het kind een bezoek aan de tandarts als iets positiefs ervaart. Voor het CBT zijn een gezond gebit, goed poetsen, gezonde voeding en positieve ervaringen bij de tandarts onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Soms lastig

Praten met ouders en kinderen over voeding kan soms lastig zijn, zo is de ervaring. Een gesprek over dit onderwerp kan onbedoeld belerend overkomen. Wweet helpt om een gesprek op gang te brengen of gemakkelijker te maken. Vaak zeggen beelden meer dan woorden. Concreet gaat dat als volgt in zijn werk.

In de behandelkamer staat een groot whiteboard met daarop de cijfers 1 t/m 5. Dit zijn de verschillende eetmomenten van de dag: ontbijt, tussendoortje, lunch, tussendoortje en warme maaltijd. Per eetmoment geeft preventieassistent Harkes-Ravenhorst het kind een aantal plaatjes. Het plaatje dat het kind herkent, wordt bij het bijpassende eetmoment op het whiteboard geplakt. Er wordt begonnen met het ontbijt, de lunch, de warme maaltijd en het drinken. Daarna komen fruit en de tussendoortjes aan bod. Aan de hand van de plaatjes die opgeplakt worden, ontstaat dan al snel een gesprek over ‘gezonde’ en ‘ongezonde’ voeding. Ook het aantal eetmomenten per dag wordt uitvoerig besproken. Zijn dat er inderdaad vijf, of misschien wel veel meer?

Harkes-Ravenhorst heeft plaatjes voor drie verschillenden leeftijdsgroepen: baby-kleuter, 6-11 jaar en 12-18 jaar en ouder, mede omdat kinderen in de verschillende fasen van hun leven een heel ander eetpatroon hebben.

Patiënt Nina bij het whiteboard met voedingskaartjes. Foto: CBT Vogellanden

Speels en visueel

Voor de zorgverleners is het de kunst om bij alle doelgroepen zonder oordeel op een speelse en visuele wijze te achterhalen wat goed gaat en wat beter zou kunnen. Harkes-Ravenhorst heeft gemerkt dat in een gesprek zo meer openheid, interactie en enthousiasme over dit onderwerp ontstaan. De kinderen worden spelenderwijs uitgedaagd om de juiste keuzes te maken.

Soms worden er ook afspraken gemaakt over bepaalde doelen die het kind wil behalen. In zo’n geval wordt dit ook op het whiteboard vermeld. Na afloop van het gesprek wordt een foto van het eindresultaat op het whiteboard gemaakt. Het kind mag deze foto meenemen en krijgt op die manier als het ware ‘de uitslag’ van het gesprek mee naar huis om er daar nog eens naar te kunnen kijken en over te praten. “Ze willen de adviezen ook echt opvolgen, samen met hun ouders. Het plezier spat er vanaf!,” zegt Harkes-Ravenhorst.

Voor kinderen en ouders is dit een prettige manier om over voeding te spreken. Harkes-Ravenhorst: “Het is natuurlijk wel zo dat je voor veel mensen heel dicht bij hun gewoontes van eten en drinken komt, je ‘bemoeit’ je eigenlijk met hun privé.”

Doelmatige zorg

Met Wweet worden kinderen en ouders meer bewust gemaakt van wat eten en drinken doen met tanden en kiezen. In combinatie met het CBT-project ‘Wij gaan voor gaaf’ lijkt dit een goede investering. Het CBT levert zo doelmatige zorg, al is dat moeilijk in harde cijfers uit te drukken. Het kind en de ouders bedenken zelf mogelijke veranderingen ten aanzien van voeding. Dat is niet iets wat de zorgverlener oplegt.

Het werken met deze kinderen is anders dan in een reguliere praktijk. “Het is daarom goed om te bekijken wat een patiënt aankan,” zegt Harkes-Ravenhorst. “Te veel plaatjes (en dus prikkels) is voor velen niet haalbaar en werkt juist averechts. Voor elke patiënt is dat anders en daar passen we ons op aan. Voor kinderen met een verstandelijke beperking zijn drie à vier plaatjes soms al de max.”

Ze heeft gemerkt dat kinderen of ouders vragen gaan stellen als ze een aantal ‘standaard’-plaatjes op het whiteboard zien, ook als ze op dat moment niet een zogenoemde voedingsafpraak hebben. Harkes-Ravenhorst vindt dat heel positief en eigenlijk de beste binnenkomer, omdat het aangeeft dat er belangstelling voor het onderwerp is. “Bij het CBT Vogellanden coachen we elkaar en de patiënt naar een zo goed mogelijk leven,” besluit ze.

Meer info: cbt@vogellanden.nl