Tandtechnicus Edris Rasta over de nieuwste digitale ontwikkelingen: “Het vergemakkelijkt de communicatie tussen tandarts en technicus”

Wat vind je het mooist aan de esthetische tandheelkunde?

Eigenlijk bestaat esthetische tandheelkunde in mijn ogen niet, want esthetiek is het resultaat van functionaliteit. Wanneer tanden bijvoorbeeld versleten zijn, cracks hebben of er zijn stukjes vanaf gebroken, gebeurt er iets in de mond dat niet goed is. Helaas weten heel veel tandartsen niet waarom dingen kapot gaan in de mond. Veel tandartsen zijn gedreven door geld. Ze repareren een tand, maar vragen zich niet af waarom er een stukje af is gebroken. Er komt heel veel bij kijken, zoals kauwspieren, kaakgewrichten, levensstijl en de algemene gezondheid van de patiënt.

Patiënten die bij mij komen zijn in de loop der jaren het slachtoffer geworden van middelmatige  tandheelkunde. Er is vaak een ravage zichtbaar in de mond en dan is er een volledige reconstructie nodig om het gebit weer op te knappen. Dat behandelplan van A tot Z vind ik prachtig. Daarbij is het mooi dat er zo veel disciplines bij elkaar komen, van tandarts tot parodontoloog, implantoloog, orthodontist, kaakchirurg, diëtist, logopedist en technicus, om het werk af te maken en de patiënt heel blij te maken met een duurzaam resultaat.

Vroeger was je kunstenaar. Kun je nog iets van die creativiteit kwijt in je huidige vak?

Vroeger tekende en schilderde ik veel, maar er werd me verteld dat ik daar mijn geld niet mee kon verdienen en een vak moest kiezen. Toen ik 19 jaar was, vluchtte ik vanuit Afghanistan naar Nederland en kwam in een fantastisch land terecht, waar ik alle mogelijkheden wilde gebruiken die ik kreeg. Tijdens een vakantie in Duitsland nam mijn oom, die tandarts is, me mee naar het lab van een keramist en toen raakte ik geïnspireerd om keramist/technicus te worden.

Ik kon daardoor veel met mijn handen werken, maar in het begin kun je weinig creativiteit in dit vak kwijt. Dan ben je iets aan het afwerken wat vooraf al gemaakt is. Hoe meer kennis en kunde je krijgt, hoe creatiever je kunt worden. Dan ga je je techniek verfijnen en kun je steeds meer zelf aan details werken. De groei die je daarin doormaakt duurt tientallen jaren, van gipstechniek in het begin tot frametechniek en protheses. Uiteindelijk leerde ik kroon- en brugwerk. Met behulp van een goede mentor, Martijn Molenaar, ging ik de functionaliteit en esthetiek steeds meer begrijpen.

Welke digitale ontwikkelingen hebben het vak van tandtechnicus de laatste 20 jaar veranderd?

Sowieso beïnvloedt artificial intelligence (AI) alle vakgebieden, dus ook de tandtechniek. Het heeft het vak zo snel gemaakt dat onze hersenen het niet meer bij kunnen houden. Als de software enorm vooruit gaat terwijl mensen niet de tijd en ruimte hebben om het goed te beheersen, is dat een nadeel. Ter vergelijking: een modern vliegtuig is alleen veilig als er een piloot in zit die alle knoppen en instrumenten kent.

Als tandtechnicus maak ik bijvoorbeeld gebruik van Digital Smile Design. Met dit programma en andere software kun je de natuurlijke biologische anatomie terug brengen en tanden digitaal herstellen. Dan kom je erachter hoe de tanden in de loop der jaren versleten zijn en hoe we dit in het vervolg kunnen voorkomen.

Later kwam Smile Cloud op de markt, die gebruik maakt van AI, ontwikkeld door een Roemeense tandarts. In deze digitale omgeving kan iedere tandheelkundige en tandtechnicus wereldwijd scans van de mond uploaden. Vervolgens kun je digitale planning maken van hoe het resultaat gaat worden. Het voordeel hiervan is dat je voorspelbaar te werk gaat en aan backward planning kunt doen.

Een ander groot voordeel van deze cloud is dat het de communicatie met de tandarts vergemakkelijkt. Normaal gesproken spreken veel tandartsen hun technicus zelden en dan sluipen er fouten in het ontwerp. Met Smile Cloud logt ieder lid van het multidisciplinaire team in op de pagina van een patiënt, waardoor je de behandelplanning en volgende stappen in het traject kunt zien, controleren en bediscussiëren. Helaas maken er heel weinig praktijken in Nederland gebruik van Smile Cloud. Daarentegen maken veel tandtechnici wel gebruik van andere digitale software, zonder de Smile Cloud.

Waarom gebruiken zo weinig praktijken deze software?

Het kost tandartsen tijd om nieuwe software te leren kennen en tijd is geld. 85 procent van de tandartsen zal daarom niet die nieuwe software leren vanwege de initiële investering. Binnen de tandheelkunde hebben we te maken met vaste tarieven, waardoor tandartsen die net dat beetje extra willen doen hier geen financiële waardering voor krijgen. Veel tandartsen passen zich aan dit systeem aan, waardoor we middelmatige tandheelkunde in Nederland accepteren. Met middelmatige tandheelkunde worden problemen tijdelijk opgelost, zonder de dieperliggende oorzaak aan te pakken.

Vroeger heb je je het handwerk als tandtechnicus volledig eigen gemaakt, nu kun je veel digitaal plannen. Betekent dat dat je niks meer met de hand hoeft te doen en deze opgebouwde vaardigheden nu overbodig zijn?

Mijn handwerk komt nog steeds van pas, want ik neem de vormgeving van een tand uit de zogenaamde natural library, waar veel natuurlijke tanden zijn opgeslagen. Het gedeelte van de tand dat in het zicht is maak ik met de hand, dus ik doe een combinatie van digitaal en handwerk. Je kunt niet 100 procent afgaan op een natuurlijke tand uit de cloud, want die moet dan maar net bij het gezicht en het gebit passen. Als dat gebit slijtage heeft, moet je de tand aanpassen aan het gebit. Zo hoef je niet telkens het wiel opnieuw uit te vinden en maak ik optimaal gebruik van de digitale technieken.

Het is dus belangrijk dat je naast de digitale kennis de basiskennis van de morfologie bezit, zodat je een combinatie kunt maken. De laatste jaren maken tandtechnici tanden digitaal, terwijl velen nog nooit een tand in de hand hebben gehad. Ze laten het over aan digitale technieken en hebben zelf weinig biologische kennis. Als je in één van de twee minder goed bent, heb je geen succes.

Hebben de digitale ontwikkelingen je werk vergemakkelijkt?

Ja, zeker. Vroeger kon je niet door de tand heen kijken of snijden. Nu kun je met digitale technieken de hele tand in 3D bekijken. Dat is onvoorstelbaar. Doordat je het 3D kunt bekijken, kun je als tandarts ook een beter behandelplan opstellen. Tandartsen die niet digitaal werken hebben de trein al lang gemist.

Dus 85 procent van de Nederlandse tandartsen heeft de trein gemist?

Iedereen die geen gebruik maakt van digitale technieken (bijvoorbeeld mondscanners) heeft de trein gemist.

Wat is de toegevoegde waarde van digitale software voor de patiënt?

Net als de communicatie tussen mondzorgprofessionals is de communicatie met de patiënt ook veel makkelijker geworden, want je kunt de mond op een groot scherm laten zien aan de patiënt. Daardoor kun je als patiënt goed meekijken met wat er gaat gebeuren. Bij mij kost een intake daardoor veel tijd, meestal zo’n twee uur.

Wat is de belangrijkste reden dat jij wel alle tijd erin stopt die je hebt?

Om een goede oplossing te vinden moet je eerst het probleem zien te vinden. Het analyseren van verschillende verschijnselen in de mond kost tijd. Vervolgens moet je het aan de patiënt uitleggen. Ik doe mijn werk met passie en dit is mijn roeping. Met duurzame restauraties maak ik mensen blij.

Scheelt het ook materiaal, omdat je alles van te voren kunt plannen?

Ja, want met de juiste analyse en design hoef je geen onnodige testdrives te doen, zoals we eerder vaak deden. Nu doen we één plastic (PMMA kunststof) testfase die, afhankelijk van de situatie, tussen de drie en zes maanden in de mond zit om te testen of de beet en functionaliteit goed is. Als het plastic niet breekt kunnen we de restauraties definitief in keramiek vervaardigen.

Wat zijn bekende softwareprogramma’s waar je op vertrouwt?

Er zijn een aantal softwareprogramma’s voor digitale planning wereldwijd, waaronder Zirkonzahn,  Exocad en 3Shape. Die zijn allemaal vergelijkbaar, maar net zoals bij Android en Apple zijn er verschillen in de manier van werken en iedereen heeft zijn eigen voorkeur. Zelf werk ik met Zirkonzahn en Exocad, omdat deze twee softwareprogramma’s specifiek voor en door tandtechnici zijn ontwikkeld.

Hoe geef je jouw kennis over digitale mogelijkheden door op je cursussen?

De meeste cursisten willen een training in ofwel het maken van restauraties ofwel in digitale techniek, maar juist met een combinatie van deze kennis kun je veel. Ik nodig tandarts en technicus dus samen uit en tijdens mijn cursus leg ik de basis van tandheelkunde en tandtechniek uit, zodat ze op hetzelfde level zitten en samen kunnen werken. Tijdens mijn cursussen doen we bijvoorbeeld ’s ochtends theorie en ’s middags praktijk.

Ik zou het mooi vinden als officiële opleidingen zich ook meer richten op het opleiden van tandartsen en tandtechnici op gelijke manier. Als je als tandarts en technicus van elkaar weet wat de ander doet, kun je patiënten beter helpen met het oplossen van problemen in de mond.

Wanneer heb je als cursist genoeg kennis om met een nieuwe digitale techniek vol vertrouwen aan de slag te gaan?

Een cursus van één of twee dagen dient vooral als inspiratie of motivatie om daarna in je eigen tijd te oefenen. Om iets nieuws te leren ben je 10.000 uur kwijt en om het echt te beheersen ben je nog eens 10.000 uur kwijt. Je kunt dus gerust 20 jaar rekenen om de techniek je eigen maken. Zo zie  je maar dat er maar weinig tandartsen en technici wereldwijd zijn die dat écht goed kunnen, maar dat geldt voor elk vakgebied.

Labels: